Biz jurnalistlarga ham qiyin: «Qonunlarimiz mukammal», deb yozsak, hatto talabalar ustimizdan kulishadi, «…nomukammalroq ekan», desak deputatlar va senatorlarimiz xafa bo‘lishadi.

Qarangki, shu kungacha «Ko‘p bolali oila» tushunchasi 21 ta qonun hujjatida, jumladan, 5 ta qonunda qo‘llanilgan va turlicha mezonlar belgilangan ekan. Shu sababli, endi ana shu qonun hujjatlarida ko‘p bolali oilalarning huquqiy maqomini aniq belgilash zarurati vujudga kelibdi (!).

Vazirlar Mahkamasi qonunchilikdagi shu «kamchilik»ni tuzatish uchun qonun loyihasini ishlab chiqib, Qonunchilik palatasiga kiritibdi. Saylovoldi debatlarida olam-olam va’dalar bergan siyosiy partiyalarimiz vakillari esa shu kungacha bundan bexabar ekanligiga qoyil qolmadim.

Xullas, loyihada O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksiga «ko‘p bolali oila» tushunchasi va uning huquqiy maqomini belgilovchi qo‘shimcha kiritilmoqda. Unga ko‘ra, ota-ona yoki ulardan biri bilan birga yashayotgan to‘rt va undan ortiq o‘n sakkiz yoshga to‘lmagan, shuningdek kunduzgi ta’lim shaklida ta’lim olayotgan yigirma ikki yoshga to‘lmagan bolalari bo‘lgan oilalar ko‘p bolali oilalar hisoblanishi belgilanmoqda.

Shu bilan birga, Soliq kodeksining 436-moddasi, Mehnat kodeksining 68-moddasi va «Aholini ish bilan ta’minlash to‘g‘risida»gi Qonunning 7-moddasi Oila kodeksiga kiritilishi taklif etilayotgan qo‘shimchaga muvofiqlashtirilmoqda.

Bugun deputatlarning kameralar qarshisida maqtanishicha, mazkur qonun loyihasining qabul qilinishi qonunchilik va huquqni qo‘llash amaliyotidagi turli xil yondashuvlar bartaraf etilishiga, davlat himoyasiga muhtoj bo‘lgan ko‘p bolali oilalarga ijtimoiy adolat prinsipi asosida imtiyozlar berilishiga, xususan, turar joy, yer ajratish, soliq to‘lovlari va boshqa bir qator imtiyozlardan keng foydalanishga huquqiy asos yaratarmish hamda ularni qo‘llab-quvvatlashga xizmat qilarmish.

Zo‘r-ku! Ammo o‘z-o‘zidan savol tug‘iladi: xo‘sh, nega shu vaqtgacha «ko‘p bolali oila»larga bu imtiyozlar berilmagan va iqtisodiy og‘ir damlarda ularning ahvoli ne kechgan? Hech chora topolmagach, oxir-oqibat «ko‘p bolali oila» bo‘lishni istamay qo‘ygan (hozir aksariyat oilalar 1-2 nafar farzandli) da bu qonunga zaruriyat qolganmikan? Yoki qonun qabul qilingach, oila boshliqlari yana o‘z vazifalari bilan astoydil shug‘ullanishiga ishoramikan? Nima bo‘lganda ham, nuroniylarimizning dili og‘riydigan bo‘ldi: «Ay, deputat bolam, shu paytgacha qayerda eding?».

IMHO dermidi?

Suqrot Toshkandiy