«Asl Belgisi» raqamli markirovka tizimi shaffoflikni me’yorga aylantirdi: xaridor bir necha soniyada mahsulotning qonuniyligini tekshiradi, biznes brend va logistikani himoya qiladi, davlat butun zanjir bo‘ylab mahsulot harakatini ko‘radi. Ushbu infratuzilma allaqachon bozorga qanday ta’sir qilayotganini ko‘rib chiqamiz.

Shaffoflik yangi me’yor sifatida

Har bir tovar birligining konveyerdan kassagacha bo‘lgan yo‘li real vaqt rejimida kuzatib boriladi. Xaridor Asl Belgisi ilovasi orqali asllikni darhol tasdiqlashi mumkin: kod o‘qilsa — mahsulot qonuniy, muvofiqlik bo‘lmasa — rad etish uchun sabab bo‘ladi.

2025 yil 1 iyul holatiga Markirovkalanadigan mahsulotlar reyestrida — 115,1 ming nomdagi mahsulotlar bor. Tizimda 1 068 ta ishlab chiqaruvchi va 3 451 ta import qiluvchi faoliyat yuritadi. Qamrov qanchalik keng bo‘lsa, qalbakilashtirish va «kulrang» sxemalar uchun joy shunchalik kam bo‘ladi.

Texnika masshtabni ko‘rsatadi

Maishiy va raqamli texnika sektori miqyos samarasini ko‘rsatmoqda. Markirovkalangan texnika hajmi 2022 yilga kelib 5 barobardan ko‘proq o‘sdi, 2025 yilda esa 2024 yilga nisbatan yana +9% qo‘shildi. Elektron hisobvaraq-fakturalar bo‘yicha faqat 2025 yilning birinchi yarmida 8 million donadan ortiq markirovkalangan texnika jo‘natildi. Chakana savdo: 2023 yilda 800 mingga yaqin, 2024 yilda 8 milliondan ortiq va 2025 yilning birinchi yarmida 6 milliondan ortiq.

Asl Belgisi foydalanuvchilari taxminan 1,7 million dona texnikaning haqiqiyligini tekshirishdi — bu bozorni har qanday shiorlardan ko‘ra yaxshiroq tartibga soladi.

Yashirin iqtisodiyotga zarba

Markirovka «soya»ni kamaytirishning asosiy omillaridan biridir. Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, uning ulushi 2019 yildagi 52,1 foizdan 2024 yilda 34,8 foizgacha kamaygan. Eng sezilarli o‘zgarishlar kontrafakt xavfi yuqori bo‘lgan segmentlarda kuzatildi: 2024 yilda qonuniy tamaki mahsulotlari bozori 25,6 foizga, ishlab chiqarish 17,1 foizga o‘sdi.

2023 yil mart oyidan 2024 yil fevral oyigacha majburiy markirovkalangan mahsulotlar bozori 18 foizga oshdi, 600 dan ortiq ishlab chiqaruvchilar o‘zlarida Asl Belgisi’ni joriy etdilar. Spirtli ichimliklarda o‘tgan yilning 10 oyida bozor 16,1 foizga, ishlab chiqarish 15,2 foizga, import 1,6 foizga o‘sdi. Tamakining qonuniy importi deyarli uch barobarga oshdi.

Biznes nimaga ega bo‘ladi

Markirovka — bu shunchaki regulyatorning talabi emas, balki ish quroli. Data Matrix qalbaki mahsulotlarni yo‘q qilish, sizib chiqishni bartaraf etish, hisob-kitob xatolarini kamaytirish, qoldiqlar va ko‘chirishlarni qo‘lda solishtirmasdan ko‘rishga yordam beradi. Kichik va o‘rta biznes yirik miqyosdagi raqamli jarayonlardan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lmoqda va raqobatbardoshlikni kuchaytirmoqda.

Davlat nimaga ega bo‘ladi

Davlat uchun Asl Belgisi — fiskal shaffoflik va iqtisodiyotni raqamlashtirish elementidir. Soliqlarning yig‘iluvchanligi, aniqrog‘i, bozor tahlili yuqori, boshqaruv qarorlari tezroq qabul qilinadi. Qoidalar yagona va aniq bo‘lsa, butun ta’minot zanjiri yutadi.

Xaridor nimani oladi

Asosiysi — tanlovda ishonch. Tekshiruv bir necha soniya davom etadi: kamerani Data Matrix’ga to‘g‘rilanadi — reyestrdan javob olinadi. Nomuvofiqliklar — xariddan voz kechish va qoidabuzarlik haqida xabar berish signali.

Mahsulotni ikki qadamda qanday tekshirish mumkin

1. Asl Belgisi Android / iOS ilovasini oching va kamerani qadoqdagi Data Matrix kodiga qarating.

2. Ilovadagi ma’lumotlarni qo‘lingizdagi mahsulot bilan solishtiring. Har qanday tafovut — sotib olmaslik uchun sabab.

Asl Belgisi — bu iqtisodiyotga kiritilgan raqamlashtirilgan ishonch. Tizimda tovarlar va kompaniyalar qanchalik ko‘p bo‘lsa, raqobat shunchalik halol va o‘sish shunchalik kutilgan bo‘ladi. Bozor uchun bu shaffof qoidalar, biznes uchun — himoya va samaradorlik, iste’molchilar uchun — tanlov xavfsizligi. Bugungi kunda «mahsulotni tekshirish» tavsiya emas, balki bozorning barcha ishtirokchilarini kuchliroq qiladigan odatdir.