Kecha bir qarindoshimiz nevarasining tug‘ilgan kunida qizaloqni xursand qilish uchun ikkita «ayiq» olib kelibdi. Bolalar albatta ayiqni ko‘rib xursand bo‘lishdi, ular bilan birga raqs, suratga tushishdi. Umuman bunday ayiqlar hali hech narsaning farqiga bormaydigan chaqaloqlarni tug‘ruqxonadan olib chiqish uchun ham buyurtma qilinadi va bu allaqachon odat tusiga kirib bo‘ldi.

Gap shundaki, ayiq Rossiyaning norasmiy ramzi hisoblanadi. Oq ayiq bo‘ladimi, qo‘ng‘ir ayiq bo‘ladimi, haqiqiysi bo‘ladimi, qo‘g‘irchog‘i bo‘ladimi Rossiya ulardan targ‘ibot sifatida foydalanadi. Ayiqlar haqida multfilmlar yaratib bolalar ongiga o‘z mafkurasini singdiradi.

Bu bizning kinochilarimiz, rassom-multiplikatorlarimiz oldida turgan dolzarb masalalardan biri aslida.

Bir paytlar o‘zbek kino va multfilm ijodkorlariga jonivorlarni «milliylashtirish» kerakligini aytganimda rejissyorlardan biri «hayvonlarni milliylashtirib bo‘lmaydi», degan edi. Shunaqa saviyali rejissyor bilan bolalar ongiga milliy mafkurani singdirib bo‘ladimi?  

Ya’ni rejissyorlar ham ertakni tushunmas ekan, bolalar ongiga ta’sir ko‘rsatadigan multfilm yarata olishmaydi.

Masalan, Rossiya milliy mafkurani singdirish borasida oq va qo‘ng‘ir ayiqdan, AQSh burgutdan, Qirg‘iziston lochindan, Turkmaniston Axaltaka oti va Alabay itidan, Xitoy ajdarhodan unumli foydalanadi. Biz Qorabayr otidan, Ko‘k bo‘ridan foydalanishimiz mumkinmidi? Albatta mumkin.

To‘g‘ri, gerbimizda Humo qushi bor. Ammo, «Humo qushi xalq ongiga singdimi?», degan haqli savolni o‘rtaga tashlash kerak. Singdirish uchun nima qildik? Humo haqida badiiy film, multfilm yaratildimi? Yaratilgan bo‘lsa-yu, men bexabar qolgan bo‘lsam uzr.

Nimaga bolalarga taqdim etilayotgan multfilmlarimiz «Nu, pogodi», «Masha i Medved», «Tom va Jerri» kabi bolakaylar tugul kattalar orasida ommalashmadi? Hozir ko‘chada ketayotgan istalgan odamni to‘xtatib «o‘zbek multfilmlaridan qaysilarini bilasiz?», deya so‘rasangiz «Zumrad va Qimmat»dan boshqa birorta multfilmni ayta olmasligiga shubha qilmayman.

Bahona tayyor – yaxshi ssenariy yo‘q.

Baraka topgurlar, istalgan kitob do‘koniga kirsangiz uch tomli «O‘zbek xalq ertaklari» kitobini topishingiz, yuzdan ortiq ertaklarni multfilm qilishingiz mumkinligini nahotki anglamaysiz? Faqat istak va izlanish bo‘lsa bo‘lgani.

Aslida tug‘ruqxonalar oldida shovqin-suron qilinishiga qarshiman. Chaqaloqlar shundoq ham hech narsani tushunmaydi. Shaxsan men bu dabdabalarni chaqaloqlardan ko‘ra, uning onasiga yaxshi ko‘rinish uchun turmush o‘rtoq tomonidan ko‘rsatiladigan iltifot deb baholagan bo‘lardim.

Shunda ham xorij multfilmlari qahramonlarini u yerga olib borish o‘zlikka xiyonat. O‘zimizning milliy qahramonlarga urg‘u berishimiz va  ularni yaratish ustida ish boshlash lozim. Buning uchun xorij multfilmlari qahramonlarining libosini kiyib xalqqa xizmat ko‘rsatayotgan «ishbilarmonlarimiz»da ham milliy g‘urur yetishmayotganga o‘xshaydi...

                                  Sharofiddin To‘laganov facebook sahifasidan olindi