Жорий йил 15-16 июнь кунлари Швейцарияда Россиянинг Украинага тажовузини тўхтатишга бағишланган Тинчлик cаммити бўлиб ўтади. Унда дунёнинг 90 га яқин давлатидан вакиллар қатнашиши кутилмоқда. Ушбу муҳим тадбир арафасида махсус мақола ёзган Европа Иттифоқининг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили – Европа комиссияси вице-президенти Жозеп Боррель Украинада тинчлик ўрнатиш шартлари ва омиллари ҳақида фикр юритди.

«Европа Иттифоқи бу ҳаракатларни тўлиқ қўллаб-қувватлайди. Ҳеч ким тинчликни Украина халқидан кўра кўпроқ истамайди, аммо барқарор тинчликка фақат БМТ Низомининг асосий тамойилларига асосланган ҳолда эришиш мумкин», – деб ёзади ЕИ бош дипломати.

Қайд этилишича, Россиянинг босқинчилик уруши ва унинг натижаси нафақат Украина учун, балки Европа хавфсизлиги учун ҳам катта аҳамиятга эга.

«Россияга босиб олинган ҳудудларда репрессив режимни сақлаб қолишга имкон берадиган ҳар қандай сулҳ бу тажовузни мукофотлайди, халқаро ҳуқуқни заифлаштиради ва Россия томонидан ҳудудий кенгайишни рағбатлантиради. 2022 йилдан бери БМТнинг ҳар бир ҳисоботида украиналикларнинг шафқатсиз қатағонлари ва босиб олинган Украинада инсон ҳуқуқлари мунтазам равишда бузилиши ҳақида кўплаб далиллар келтирилган. Россия империалистик амбицияларига асосланган сабабсиз танлов урушини олиб бормоқда, Украина эса ўз мавжудлик ҳуқуқини ҳимоя қилиш учун зарурий курашмоқда», – деб ёзади Ж.Боррель.

Дипломатнинг фикрича, Россия президенти Владимир Путин бир неча кун олдин Санкт-Петербургда жанг майдонида тўлиқ ғалабани кўзлашини айтар экан, урушни зудлик билан тугатишга эҳтиёж сезмаслигига ишора қилган.

«Россия виждонли музокараларга тайёр эмаслиги аниқ ва ҳар қандай сулҳдан қайта қуролланиш ва яна ҳужум қилиш учун фойдаланади. Россиянинг тинчлик ҳақидаги баёнотлари шунчаки ҳудудий босқинчилик урушини оқлашга қаратилган яширин уринишлардир», – деб ҳисоблайди сиёсатчи.

Албатта, урушни тўхтатиш муҳим вазифа, аммо Украина сиёсий суверенитети, ҳудудий яхлитлиги ва ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига зид таклифлар тажовузкорни сийлашга олиб келади. Шунга кўра Брюссель Украинанинг 10 бандлик тинчлик формуласи келажакдаги тинчлик музокаралари учун мустаҳкам асос бўлишига ишонч билдирмоқда.

«Ҳа, урушлар одатда тинчлик келишуви билан тугайди, аммо бу тинчлик келишувининг мазмуни Европа ва глобал хавфсизлик, шунингдек, халқаро қоидаларга асосланган тартиб учун жуда муҳимдир», – дея вазиятга теран нигоҳ билан қарашга ундайди Ж.Боррель.

Тинчлик саммитида урушнинг глобал озиқ-овқат хавфсизлиги ва иқтисодий барқарорликка таъсири, ядро хавфсизлиги, асирлар алмашинуви, Россияга ўғирлаб кетилган минглаб украиналик болаларни қайтариш, Қора денгиз порт инфратузилмасини ҳимоя қилиш ва эркин навигацияни таъминлаш каби масалалар ҳам муҳокама қилинади.

ЕИ бош дипломати Осиё, Яқин Шарқ, Африка ва Лотин Америкасидан ўнлаб мамлакат ва ташкилотларнинг саммитда иштирок этиш ниятини билдирганини «урушни БМТ Низоми асосида тугатиш учун кучли халқаро дастак» деб атаган.

Жозеп Боррель тинчлик музокаралари асносида Украинага ҳарбий кўмакни ҳам унутмаслик кераклигини урғулаган.

«Биз дипломатик ҳаракатларимизни БМТ Низомининг 51-моддасига биноан Украина ўзини ҳимоя қилиш ҳуқуқига мувофиқ ҳарбий ёрдам билан қўллаб-қувватлашимиз керак. Путин виждонан музокара олиб бориш ниятида эмаслигини ҳисобга олсак, Европанинг Украинага доимий ҳарбий ёрдами Украинадаги тинчлик учун дипломатик йўналиш каби муҳим бўлиб қолади», – дея хулоса ясайди ЕИнинг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили.