Ўтган ҳафта Олий суд раиси ўринбосари Холмўмин Ёдгоров бошчилигида Бухорога сафар қилган олий маҳакама масъуллари нафас ростлашга-да фурсат топмагани рост. Чунки, қишнинг куни бир тутам, кўз очиб юмгунча қош қораяди. Бундай паллада қисқа куннинг ҳар дақиқаси ғанимат. Устига устак, кун тартиби ўта тиғиз, боз йўл-йўлакай кутилмаган ўзгариш ва қўшимчалар киритиб борилди. Рақамларни гапиртирсак, гапимиз муболағадан йироқ эканини тушунасиз, эҳтимол.

Икки кун давомида (декабрнинг 4 ва 5 саналари) Бухоро шаҳри, шунингдек, Ғиждувон, Қоракўл ва Ромитан туманларида ўтказилган сайёр қабулларда 267 нафар фуқаронинг мурожаати тинглади. Шундан 23 нафар фуқаронинг назорат ва кассация шикоятлари қабул қилинди. Яна учта шикоят назоратга олинган ҳолда кўриб чиқиш учун вилоят судига юборилди. Қирқ бешта мурожаат бўйича тушунтиришлар берилган бўлса, 194 нафар (72,6 фоиз) фуқаронинг муроди ҳосил қилинди.

Суд тизими катталари қабулига биров эсдаликка суратга тушиш учун келмайди. Аксинча, аксариятининг дард-у ташвишидан чанг чиқадики, ҳар бирининг жилла қурса, «тўкилиб олиши»нинг ўзига 10-15 дақиқа камлик қилади. Шундан келиб чиқиб, қайд этилган рақамлар бир тутам қиш кунига зарб этилса, кундузи мурожаатларни тинглаш-у кеч алламаҳалгача ҳужжатларга кўмилиб ўтирилганини бироз тасаввур қилиш мумкиндир балки.

Ҳужжатларга кўмилиб ўтиришларнинг натижалари қўйидаги рақамларда кўринади: икки кун давомида 72 нафар маҳкумнинг иши қайта кўрилиб, улар жазони ўташдан шартли озод қилди, олти нафари судланувчига суд залининг ўзидан озодлик раво кўрилди. Бундан ташқари эллик тўрт нафар фуқарога нисбатан маъмурий ишлар ҳам тугатилди.

Рақамлар халқ билан мулоқотлар хўжакўрсинга ўтказилмаётганига далолат қиляптими? Яқин-яқингача Олий суд мутасаддилари деганда афсонавий шахсларни тасаввур қиладиган оддий ва содда аҳоли бугун уларни ўз ҳузурида «тирик» кўраётгани фақулодда эмас, оддий ҳолга айланаётир. Халқ билан мулоқотнинг энг катта самараси шу.

Жойларга чиқилар экан, бошқа органлар қатори суд тизими ходимлари ҳам тўғри маънода «ваколатидан четга» чиқаётганини кузатиш мумкин. Бухородаги мулоқотлар жараёнида никоҳни бекор қилиш тўғрисида судларга мурожаат қилган бир неча ўнлаб оила вакиллари (асосан, ёш эр-хотинлар) билан суҳбатлар ўтказилди.

Суҳбатларки, расмий оҳангдан йироқ, хайрихоҳлик ошкора, қисқаси, «пўм» бўлган эр-хотин судья билан эмас, ҳаётнинг аччиқ-чучугини кўрган инсонлар билан мулоқот қилаётгандай... Натижа чаккимас: ажрим ёқасига келиб қолган 42 оила яраштирилди. Шу 42 та оилада жами 67 нафар вояга етмаган болалар улғаётгани инобатга олинса, «ваколатдан чиқиш»лар фақат яхшиликка хизмат қилгани ойдинлашади, насиб. Зеро, тирик етимлар наинки ўша оилаларнинг, балки давлат ва жамиятнинг муаммоси ҳисобланади. Шу ўринда ярашган оилаларнинг айрим вакилларини ишга жойлаштириш масалалари ҳам жойида ҳал этилгани айтиб ўтиш ортиқчалик қилмайди.

Сайёр қабуллар ўтказилаётган саналар ногиронлар кунига тўғри келгани ҳам эътибордан соқит қилингани йўқ. Орада фурсат топиб, вилоятдаги 32 та маҳалладаги 61 та хонадонга кирилиб, у ердаги имконияти чекланган кўнгли яримлардан хабар олинди. Баҳоли кудурат мурувват кўрсатилди.

Энг ёдда қоладиган воқелик Бухородаги «Аёллар мурувват уйи»га ташриф бўлди. Бу даргоҳга ташриф кун тартибида йўқ эди. Йўл-йўлакай маслаҳатга махси кийдирилар экан, совға-саломларга қўшиб, керакли масаллиқлар ҳам олинди. Мазкур мурувват уйида асосан, «соҳиби узр» аёллар макон топишган... Шугиналарга судьялар ўз қўллари билан палов дамлаб бериши кимнинг хаёлига келган?! «Байрам байрамдек бўлиши» учун ҳофиз ҳам топиб келиндики, «ўзича ўйнаб, ўзича кулиб» юрадиган аёлларнинг ростмона қувониб, рақсга тушишлари...  ердан узилган оёқларни жойига туширмайдими?! Шундаям ақл-фаросатдан қисмай, ўзининггина эмас, ўзганинг ҳам корига ярайдиган қилиб қўйгани учун Ўзига шукр айтмаганга инсоф тилаш ортиқча.