Россия президенти Владимир Путиннинг геосиёсий даъволари, хусусан, Украинага қарши агрессив сиёсати ортидан мамлакат кўп йиллар давомида барпо этган йирик газ тизими – «Шимолий оқим–2» лойиҳаси хавф остида қолди.

В.Путин Украинага тегишли Донецк ва Луганск вилоятлари ҳудудини мустақил республика сифатида тан олиши ортидан Германия канцлери Олаф Шольц «Шимолий оқим–2» лойиҳасига сертификат бериш жараёнини «музлатиб» қўйган эди. Куни кеча мамлакат иқтисодиёт вазири Роберт Ҳабек халқаро лойиҳа буткул тўхтатилиши мумкинлигини маълум қилди.

«Шимолий оқим–2» Россия ғазнасига йилига миллиардлаб доллар келтириши мумкин эди. Биламизки, Россия иқтисодиёти анча заиф. Демак, Владимир Путин Украинанинг «буюк Россия»нинг таркибий қисмига айлантириш учун ҳар қандай иқтисодий зарарга тайёр эканини исботламоқда.  Албатта, бундан унинг шахсий чўнтаги зарар кўрмайди, билъакс, оддий россияликлар азият чекади», – дейди Бирмингем университети профессори Скотт Лукас.

Аслида, Россия ҳамкорлигида барпо этилаётган «Шимолий оқим–2» газ лойиҳаси cабаб аввалроқ Германия ҳамда унинг Ғарбдаги иттифоқчилари ўртасида «қора мушук» ўтган эди. 

Гап шундаки, Болтиқ денгизи орқали ўтадиган магистрал қувурлар Россия газини Германияга тўғридан-тўғри етказиш имконини беради. Айни пайтда рус гази кўҳна қитъага асосан Қора денгиз орқали етказилади. «Шимолий оқим–2» лойиҳаси ишга тушиши билан Россия Шарқий Европа мамлакатларини айланиб ўтиш имконига эга бўлар эди.

АҚШ ва айрим Европа мамлакатлари ушбу лойиҳа Россияга энергетик қарамликни кучайтиради деб ҳисоблайди. Шунингдек, НАТО аъзоси бўлган Шарқий Европа мамлакатлари энергетик жабҳада заифлашади деган хавотир мавжуд. Қолаверса, янги лойиҳа Украинанинг газ етказишдаги воситачилик ролини ҳам йўққа чиқаради. Бу эса Украина иқтисодиётига кучли зарба бўлиши аниқ.

Дастлабки босқичда 11 миллиард доллар сарфланган халқаро газ тизими қурилиши 2021 йил сентябрь ойидаёқ якунланган, аммо Украина теграсидаги хавотирли вазият сабаб Германия лойиҳага рухсат бермай келаётган эди. Сўнгги воқеалар лойиҳа «туғилмасдан бўғилгани»дан далолат бермоқда. Аввал-бошдан «Шимолий оқим–2»га қарши бўлган АҚШ президенти Жо Байден ҳам расмий Москванинг тажовузкор сиёсати сабаб мазкур лойиҳага қарши санкция жорий этиши кутилмоқда.

Bloomberg агентлиги 2022 йилнинг ўтган икки ойида россиялик олигархлар Украинага таҳдид сабаб 32 миллиард доллардан мосуво бўлганини маълум қилди.

Бугун, 24 февраль тонгида Россия қуролли кучлари президент В.Путин фармони билан Украинага қарши кенг кўламли амалиёт бошлади. Таҳлилчиларга кўра, Россия бу ҳарбий амбицияси учун жуда катта иқтисодий товон тўлашига тўғри келади. 

С.Салим