Дунёда шундай қишлоқлар борки, уларнинг ҳаёт тарзи, анъанаси ва шароити ақлга сиғмайдиган даражада ғаройиб. Бу қишлоқлар фақат туризм ёки тарих эмас, балки инсоннинг муҳитга қандай мослашиши, ижтимоий муносабатлари ва ҳаётга бўлган қарашларини ҳам акс эттиради. Қуйида шундай  учта антиқа қишлоқ ҳақида ҳикоя қиламиз.

Хуакси – дунёда ягона: Хитойнинг энг бой қишлоғи

Хуакси Цзянсу вилоятида жойлашган бўлиб дунёдаги энг бой ва ҳайратланарли қишлоқлардан бири сифатида тан олинган. Бу ерда сайёҳлар нафақат маданий ҳайратланарли жойлар билан танишадилар, балки замонавий ҳаёт тарзини ҳам кузатадилар.

Қишлоқда 60 мингдан ортиқ аҳоли яшайди. Деярли ҳар бир оилага шахсий вилла ва автомобил берилган. Аммо бунинг эвазига бир шарт қўйилган: Хуаксида яшаш учун барча оила аъзолари қишлоқда қолиши ва уни тарк этмаслиги керак. Бу қоидалар орқали қишлоқдаги иқтисодий барқарорлик ва ички тартиб сақланиб қолинган.

Қишлоқдаги барча ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳалари биргаликда фаолият юритади. Аҳоли бу корхоналарнинг акцияларига эга. Уларнинг асосий фойда манбалари: оғир саноат (темир ва пўлат), тўқимачилик, қишлоқ хўжалиги, туризм. Бу ердаги одам қачонки сармояси 400 минг доллардан кам бўлсагина камбағал ҳисобланади.

Қишлоқ марказида 72 қаватли Longxi International Hotel – меҳмонхона қурилган. Шунингдек, қишлоқда 2 та вертолёт ва 2 та гигант юк кемаси мавжуд. Вертолётлар асосан туристик мақсадларда, кемалар эса халқаро юк ташишда қўлланилади. Ҳа, қишлоққа кирган заҳоти манзара ўзгаради. Сиз яхши йўлларни, ҳашаматли ва кенг виллаларни, шунингдек, ҳашаматли автомобилларни кўрасиз. Ҳозир қишлоқда бепул соғлиқни сақлаш ва таълим хизматларидан баҳраманд бўлган, ҳатто банкда 250 минг доллари бор хонадонлар кўп.

Қишлоқда яшовчилар қатъий қоидаларга риоя қилишлари керак, қимор ўйинлари ва гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиш қатъиян ман этилади. Қишлоқда бар, клуб, дискотека, интернет кафе, караоке бар йўқ – улар тақиқланган. Қишлоқда жамоат боғи ва озиқ-овқат дўкони мавжуд. Бундан ташқари, бир нечта бутиклар, арзон хизматларни таклиф қилувчи ресторанлар ва бир нечта дўконларини топишингиз мумкин.

Қишлоқдан кўчиб кетмоқчи бўлсангиз, ўзингиз билан ҳеч нарса олиб кетолмайсиз.

Қишлоқда яшашни ва барча хизматлардан фойдаланишни истаганлар ҳафтасига етти кун асосан қишлоқда жойлашган саноат корхоналарида байрам ва дам олиш кунларисиз ишлаши керак.

Аҳолининг учдан бир қисми қора металлургия саноатидан даромад олади. Қишлоқ аҳолиси Бразилия ва Ҳиндистондан келтирилган хомашёни қайта ишлаб, 40 дан ортиқ давлатга сотади. Уларнинг яна бир тирикчилик манбаи бу қишлоқдаги деярли барча аёллар ишлайдиган тўқимачилик фабрикалари. Қишлоқда 80 та завод мавжуд бўлиб, улар қишлоқ ҳудудига ҳам сиғмайди, қўшни қишлоқларда жойлашган заводлар эса уларнинг ривожланишига ҳисса қўшади.

Заводларда нафақат қишлоқда яшовчилар, балки ўн минглаб одамлар бошқа жойлардан ишлашга келишади.

Қишлоқда жойлашган виллалар одатдаги Американинг чекка ҳудудларига ўхшаб кетади ва янги виллалар қурилиши қишлоқнинг ўсиб бораётган аҳолисини қамраб олишда давом этмоқда. Чунки қишлоқ аҳолиси яхши даромад манбаи бўлган туризм соҳасини ривожлантиришга интилмоқда. Улар туризм ривожланишига умид қилмоқдалар ва яқин йилларда Хитойнинг бу ноёб қишлоғини кўриш учун 2 миллиондан ортиқ сайёҳ келиши кутилмоқда.

Хуаксининг асосчиси ва илк раҳбари – Ву Ринбао бўлган (2013 йил 18 мартда саратон касаллигидан вафот этган).

У деҳқончилик билан шуғулланган қишлоқни саноат марказига айлантиришга муваффақ бўлди. Унинг сўзларига кўра, «бу қишлоқ ўз кучи ва меҳнати билан қурилди».

Хуакси бу фақат қишлоқ эмас, балки муваффақиятли иқтисодий модел, халқ хўжалиги, сайёҳлик ва жамоавий фаровонликнинг намунасидир. У дунё бўйлаб барча қишлоқлар учун илҳом манбаи бўлиб хизмат қилмоқда.

Аогашима: вулқон тепасидаги ҳаёт

Аогашима қишлоғи – ер юзидаги ўзига хос жойлардан бири бўлиб, бу ерда одамлар вулқоннинг ёнида яъни унинг ичида яшашади.

Аогашима Иводзима оролининг жанубий қисмида жойлашган бўлиб, Япониянинг энг жанубий оролларидан бири ҳисобланади. Бу қишлоқ фаол вулқоннинг ёнида жойлашгани сабабли ўзига хос жозибага эга. Иводзима вулқони дунёдаги энг фаол вулқонлардан бири ҳисобланади. У вақти-вақти билан фаоллашиб, тутун ва куллар чиқаради. Бироқ маҳаллий аҳоли бундай ҳолатларга аллақачон кўникиб бўлган ва вулқонни ўзининг доимий ҳамроҳидек қабул қилади.

Аогашиманинг табиати гўзаллиги билан лол қолдиради. Иводзима ороли жанубий океаннинг яшил сувлари билан ўралган, вулқон эса ўзининг ҳайратомуз манзараси билан диққатни тортади. Вулқон этакларида ўсимликлар гуллаб-яшнаган бўлиб, вулқон оролларига хос турли ўсимлик турларини учратиш мумкин. Вулқон этакларида кичик-кичик майдонларида, гуруч ва бошқа деҳқончилик маҳсулотлари етиштирилади.

Аогашима қишлоғи вулқон билан боғлиқ бой тарихга эга. Илгарги замонларда ҳам маҳаллий аҳоли вулқондан фойдаланиб яшашган – унинг этакларида турли минералларни қазиб олишган ва уйлар қуришган. Эдо даврида (1603–1868 йиллар) оролга Япониянинг бошқа ҳудудларидан кўчиб келганлар жойлаша бошлашган. Улар ерни ўзлаштириб, деҳқончилик қилишган ва уй-жой қуришган.

Ҳозирги кунда ҳам Аогашима ўзининг ноёб жиҳатларини сақлаб қолган ҳолда, анъана ва замонавийликни уйғунлаштирган жой ҳисобланади. Маҳаллий аҳоли ҳанузгача аждодлари анъаналарини эҳтиром билан сақлашади ва табиат ҳамда вулқонга ҳурмат билан муносабатда бўлишади. Бу ерда вулқон билан боғлиқ анъанавий байрамлар ўтказилади ва кўп оилалар ҳанузгача анъанавий ҳунарлар билан шуғулланишади.

Аогашима инсоннинг табиат билан ҳамжиҳатликда яшаши мумкинлигини исботлайди. У хавф ва тинчлик, табиий гўзаллик ва ҳаёт фалсафаси орасидаги мувозанатдир. Қишлоқ жамиятининг барқарорлиги ва табиатга ҳурмати уни юракка яқин жойга айлантиради.

Матмата: ноёб ер ости уйлари

Туниснинг жанубий манзарали минтақасида жойлашган Матмата номли кичик шаҳар дунё миқёсида ўзининг ер ости уйлари билан машҳур бўлган. Асрлар давомида Матматадаги бербер жамоалари чўлнинг шафқатсиз иқлимидан қутулиш учун ўз уйларини ерда кавлаб ясаганлар. Бу эса бутун дунё сайёҳларини ҳайратда қолдирган ноёб ер ости ҳаёти турмуш тарзининг шаклланишига олиб келган.

Матматанинг ер ости уйлари халқ орасида  ғорларда яшовчилар номи билан танилган. Улар ерда доирасимон каваклар очиб, деворлари тош билан мустаҳкамланиб қурилади. Бу хонадонлар ўзаро туннеллар ва йўлаклар орқали боғланади. Ер ости уйларида ҳатто иссиқ ёз ойларида ҳам совуқ ва қулай ҳарорат сақланади, бу эса уларни яшаш учун идеал жойга айлантиради.

Матматадаги энг машҳур ер ости уйларидан бири – «Sidi Driss» меҳмонхонасидир. У «Юлдузли урушлар» фильми суратга олинган жойлардан бири бўлиб, унинг ғайритабиий архитектураси ва бошқа дунёдагига ўхшаш муҳити фильм ишқибозлари учун қизиқарли маконга айланган. Бу ерда улар фильмдаги машҳур қаҳрамонлар яшаган хоналар ва йўлакларни кўздан кечиришлари мумкин.

Гарчанд «Юлдузли урушлар» фильми Матматага бўлган сайёҳлик қизиқишини оширган бўлса-да, бу ер ости уйларининг тарихи бундан анча илгари бошланган. Ушбу ҳудудда асрлар давомида яшаб келган бербер жамоалари ер ости уйларини иссиқ ҳаводан паноҳ ва душманлардан ҳимоя сифатида қурганлар.

Бугунги кунда кўплаб уйлар музей, меҳмонхона ва ресторанларга айлантирилган бўлиб, сайёҳларга берберларнинг кундалик ҳаётини яқиндан кўриш имконини беради. Шундай музейлардан бири – Матмата анъанавий мероси музейи бўлиб, у ўлканинг маданий меросини артефактлар ва кўргазмалар орқали намоён этади.

Ер ости уйларидан ташқари, Матматада бошқа кўплаб сайёҳлик жозибалари ҳам бор. Шаҳар ҳайратланарли чўл манзаралари билан ўралган, уларни пиёда, туя ёки йўлтанламас автомобилда ўрганиш мумкин. Шунингдек, бу ҳудудда бир нечта қадимги рим даврига тегишли харобалар, жумладан, дунёда энг яхши сақланган рим иншоотларидан бири ҳисобланган Эль-Жем амфитеатри ҳам жойлашган.

Ҳажми кичик бўлса-да, Матмата ўзининг ноёб ер ости уйлари, жозибадор маданий мероси ва диққатни жалб этувчи чўл манзаралари билан ҳар бир сайёҳни ҳайратга солади. Агар сиз унутилмас саёҳат тажрибасини излаётган бўлсангиз, Матматани албатта ташриф буюриш лозим бўлган жойлар рўйхатига киритинг.