Шу кунларда қора бозордаги валюта курси ва тижорат банкларининг конверсия курслари ўртасидаги фарқ 2 фоизгача етмоқда. Қайд этиш жоизки, тижорат банкларида конверсия операциялари ва конвертация билан боғлиқ ҳеч қандай чекловлар пайдо бўлгани йўқ, ҳаттоки қатор банклар конверсия карталаридан нақд валюта ечиш бўйича комиссияларни бекор қилишни бошлаган.

Шу билан бирга импортер субъектларни жалб қилиш учун банклар валюта биржаси орқали конвертация билан боғлиқ комиссияларни ҳам пасайтириш чораларини кўрмоқда. Нега унда қора бозорда валюта курси юқориламоқда? Телеграмдаги «davletovuz» канали ушбу саволга қуйидагича изоҳ берди:

Назаримизда, бунинг сабаблари монетар омиллар билан эмас, янги молия йилидан кучга кирган солиқ маъмурчилиги, айрим фаолият турларига чекловлар ва янги солиқ ставкалари билан боғлиқ.

Биринчидан, эндиликда импортчи хусусий тадбиркорларнинг ойлик импорти 5 минг доллар билан чекланган. Бу ҳолатда каттароқ товар айланмасига эга хусусий тадбиркорлар янги импорт партиялари учун тўловларни амалга оширишда қора бозорга мурожаат этмоқдалар, ўз-ўзидан янги ва янги кулранг схемалар юзага чиқмоқда.

Иккинчидан, янги солиқ маъмурчилиги бўйича солиқ юки йирик бизнесдан кичик ва ўрта бизнес зиммаси зиёнига қайта тақсимланди. Юзага келган вазиятда солиқ харажатларини қисқартириш учун кичик ва ўрта бизнес фаолиятнинг бир қисмини норасмий олиб боришга, хусусан, нақдлик билан ҳисоб-китобларга ўтказмоқда, бу ҳам қора бозорга ўз босимини ўтказмоқда.

Учинчидан, юқори инфляцион кутилма шароитида йўқотишларни камайтириш истаги фуқаролар ва тадбиркорларни сўмдаги жамғармаларини валютага ўтказишга ундамоқда (кузатишларга кўра, негадир қора бозорга мурожаат қилиш улуши ортиб бормоқда). Буни янги йилнинг ўтган кунларида банклардаги сўмдаги омонатлар олинаётгани ва валютадаги омонатлар юқори суръатларда ошаётганидан ҳам кўриш мумкин.

Мазкур негатив жараён қисқа истиқболда ўзини қандай тутади, ҳозирча бир нарса дейиш қийин. Кўп нарса ҳукумат ва регуляторнинг адекват ёки ноадекват реакциясига боғлиқ бўлади.