Бундан бир неча кун аввал юртимизда Матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимлари куни нишонланди. Ушбу кунда мен ҳам ўзгача ҳаяжонланаман, журналист дўст ва танишларимни байрамлари билан табриклайман. Бу азборойи қалам аҳлларига бўлган ҳурматим юқорилигидан. Бунинг ўзига яраша сабаблари бор, албатта.

1946 йилнинг 12 июлида хоразмлик ўқитувчи Матрасул Худойбергенов оиласида таваллуд топганман. Ота-онамнинг тўққиз нафар фарзанди бўлган. Улар бизнинг ҳар биримизни ўқимишли инсонлар бўлишимиз учун ҳаракат қилишди. Бу йўлда вақтини ҳам, соғлиғини ҳам аяшмади, натижада ҳаммамиз олий маълумотли мутахассислар бўлдик.

Узоқ вақт давомида Хоразм вилояти халқ таълими бошқармасини бошқарган отам бир муддат «Хоразм ҳақиқати» газетасида бош муҳаррир ўринбосари бўлиб ҳам ишлаган. Ўшанда у кишининг ҳар бир сўзни инжу каби эҳтиёт қилишларига, ўз ўрнида ишлатишга ҳаракат қилганларига гувоҳ бўлганман. Падаримиз биз фарзандлардан ҳам сўзга ана шундай муносабатда бўлишимизни талаб қилар, ўша давр тақозосига кўра гарчи рус тилидаги мактабда ўқиган бўлсак-да, ўзбек тилини пухта ўрганишга даъват этарди.

Отам шу даражада кўп матбуот нашрларига обуна бўлардики, почтачининг газета-журналлар солган сумкаси бизнинг уйимизда бўшаб қоларди. Биз ана шу нашрларни талашиб мутолаа қилардик. Газета-журналлар бизни ҳар бир воқеа-ҳодиса устида мулоҳаза қилишга, энг муҳими, сўзларни бехато ёзишга ўргатди. Шу сабаб гарчи аввал мактабда, 1964-1969 йиллар давомида Тошкент электротехника алоқа институтининг рус гуруҳида таълим олган ҳамда дастлаб иш фаолиятимда ҳам шу тилда иш олиб борган бўлишимга қарамай ҳамон ўзбек тилидаги асарларни севиб ўқийман, мулоҳаза қиламан, минг шукурки, бехато ёзаман.

Пенсияда эмасманми, невараларим билан гўзал пойтахтимиз кўчаларини айланиб, янгидан-янги бунёд этилаётган биноларни, боғ ва хиёбонларни томоша қилишни яхши кўраман. Ана шундай пайтларда бир нарса дилимни хира қилади. У ҳам бўлса, реклама ва ёзувлардаги хатолардир. 

Кўчалардаги эълонларни ўқийман: «Гиждуван шашликлари», ёнида эса «Самса с мясом, с картошком, с тиквом» сўзларини катта ҳарфларда ёзиб, илиб қўйишибди. Шунингдек, «Гузаллик салони Камила», «Фотосалон Элдар» каби пешлавҳалар. На она тилимизда ва на рус тилида тўғри ёзилмаган жумлалар. Бу каби хатолар қаердан келяпти? Албатта, уларни ёзган одамларнинг чаласаводлигидан. Бу чаласаводликка сабаб нима? Биринчи навбатда, мактабда яхши ўқимаганлик, қолаверса, ёшларимизнинг мутолаа қилмай қўйганидан, деб ўйлайман.

Қолаверса, миллионлаб ёшларимиз фойдаланаётган интернет ва ижтимоий тармоқларда имло хатолари билан ёзиш урф бўлиб қолган. Шу тариқа биз сўзлардаги хатоларни оддий ҳол деб биляпмиз, уларга кўникиб боряпмиз. Энг ёмон томони ҳам шу.

Технологиялар қанчалик тараққий этмасин, саводхонликни оширишда газета, журнал ва китобларнинг ўрни сақланиб қолаверади, назаримда. Инсон мутолаа жараёнида нафақат бадиий озуқа олади, сўзларни тўғри ёзиш ҳам ёдида муҳрланиб боради. Биз фарзандларимизни китобга, матбуот нашрларига ўргатсак, чаласаводликдан ҳам маълум даражада қутулган бўлармидик.

Зевар Худойбергенова, фахрий