O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankida pul-kredit siyosatining 2020-yil va 2021-2022-yillar davriga mo‘ljallangan asosiy yo‘nalishlari mavzusida matbuot anjumani bo‘lib o‘tgani haqida xabar bergandik.

Quyida Markaziy bank boshqaruvi raisi Mamarizo Nurmuratovning matbuot anjumanidagi ma’ruzasi to‘liqligicha taqdim qilinadi:

— Ta’kidlash zarurki, pul-kredit siyosatini takomillashtirish va narxlar barqarorligini ta’minlash bo‘yicha Prezidentimiz bizga 2017-yilning sentyabr oyida topshiriq bergan edi. Inflyasion targetlashga o‘tish to‘g‘risidagi Farmon loyihasi ustida qariyb bir yil ishlandi. Jamoatchilik muhokamasiga qo‘yildi, tegishli vazirlik va idoralar bilan, mutaxassislar bilan, xalqaro ekspertlar bilan maslahatlashildi. Hammaning fikri o‘rganildi. Bu borada ko‘plab savollar bo‘ldi.

Ruxsatingiz bilan yuzaga kelayotgan savollarga to‘xtalib o‘tsam.

Nima uchun inflyasiyani pasaytirishimiz kerak?

Hozirgi inflyasiya darajasi nisbatan yuqori, albatta, bu inflyasiya darajasi ko‘pchilikning e’tiroziga sabab bo‘lmoqda.

Inflyasiya bu faqatgina tovarlar va xizmatlar narxining o‘sishi hamda aholi daromadlarining kamayishini ifodalovchi ko‘rsatkich emas. Bu – keng ma’nodagi iqtisodiy jarayon hisoblanadi.

Inflyasiya darajasi aslida boshqa iqtisodiy jarayonlar bilan bevosita bog‘liq va o‘zaro bir-biriga ta’sir qiladi. Misol uchun, inflyasiyaning yuqori darajasi xohlaymizmi yo‘qmi milliy valyuta devalvatsiyasiga olib keladi.

Milliy valyuta qadrsizlanishi, o‘z navbatida, barcha makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarda aks etadi.

Yuqori inflyasiya sharoiti tadbirkorlar uchun ham yaxshi emas, ular ham o‘z biznes faoliyatlarini 2-3 yil oldinga reja qila olmaydi, bugungi kun bilan yashaydi. Iqtisodiyotda jamg‘armalar oshmaydi va bu, o‘z navbatida, kelgusida investitsiyalarga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Inflyasiyaning muqobil darajasi investorlar uchun ham juda muhim. Xorijiy yirik investorlar bizdagi inflyasiyani kuzatib boradi. Qachon inflyasiya pasayishiga ko‘zi yetsagina shunda haqiqiy sarmoyasini olib kirishga harakat qiladi.

Haqli savol tug‘iladi, nima uchun ochiq iqtisodiy siyosat yuritishga o‘tishimizning birinchi kunidan boshlab biz bu jarayon bilan kurashmadik?

Chunki, iqtisodiyotda sifat o‘zgarishlarini qilishimiz kerak edi.

Birinchidan, iqtisodiyotimizni erkinlashtirishning birinchi bosqichida amalga oshirilgan islohotlar (valyuta bozorini erkinlashtirish, qo‘shni davlatlar bilan chegara va savdo munosabatlarini yaxshilash, ijtimoiy sohada oyliklarni ko‘rib chiqish, tadbirkorlikni faol rivojlanishiga ko‘maklashish, hududlarda infratuzilmani yaxshilash, paxta va g‘alla yetishtirish sohasidagi xarid narxlarini to‘g‘irlash va hokazolar) ob’yektiv ravishda inflyasion xatarlarni kuchaytiruvchi o‘zgarishlar edi.

Ikkinchidan, bu sifat o‘zgarishlarini amalga oshirmasdan turib keng ma’noda va har tomonlama inflyasiya jarayonlarini to‘xtatishga erishib bo‘lmas edi.

Shu nuqtai nazardan, endilikda ya’ni islohotlarning hozirgi bosqichida inflyasiya darajasini pasaytirish bo‘yicha Hukumat va Markaziy bankning birgalikdagi harakatlarini kuchaytirish bo‘yicha davlatimiz rahbari tomonidan asosli vazifalar belgilab berildi.

Inflyasion targetlash o‘zi nima?

Shu o‘rinda, biz oldin qanday rejimda edik va nima uchun inflyasion targetlash rejimiga o‘tayapmiz, degan savolga ham to‘xtalib o‘tsam.

Inflyasion targetlash bu – pul-kredit siyosatini yuritishning zamonaviy rejimi bo‘lib, bunda nafaqat pul-kredit siyosatida balki butun makroiqtisodiy siyosatni amalga oshirishdagi har bir qadam inflyasiyaga ta’siri va uni past darajada ushlab turish maqsadlaridan kelib chiqib amalga oshiriladi.

Umuman olganda, xalqaro tajribada pul-kredit siyosatini amalga oshirishning 3 ta asosiy rejimini qayd etish mumkin. Bular – valyuta kursini targetlash, monetar targetlash va inflyasion targetlash. (To‘rtinchisi ham bor, bu aralash rejim deyiladi, aslida esa Markaziy banklar nima qilishini bilmasa yoki hech qanday rejimga rioya qilmasa aralash rejimda deb yuritiladi.)

Xo‘sh, bular bir-biridan nimasi bilan farq qiladi?

Avvalo, mazkur rejimlar pul-kredit siyosati oldiga qo‘yiladigan (operatsion yoki oraliq) maqsadlari bo‘yicha farqlanadi.

Pul-kredit siyosatini amalga oshirishning valyuta almashuv kursini targetlash rejimida milliy valyuta kursi barqarorligini ta’minlash orqali inflyasiya darajasini past miqdorda saqlab qolish maqsad hisoblanadi. Bunda, Markaziy bank ichki valyuta bozoriga doimiy intervensiya qilish yoki ma’muriy yo‘l bilan aralashish orqali milliy valyuta kursini muayyan darajada ushlab turadi (bu rejim asosan neft va gaz eksport qiluvchi Arab davlatlari, Qozog‘istonda 2015-yilgacha, Rossiyada 2014-yilgacha qo‘llanilgan).

Biroq, tashqi iqtisodiy vaziyatning yomonlashuvi sharoitida, almashuv kursini ushlab turish oltin-valyuta zaxirasiga sezilarli bosim ko‘rsatadi. Bu, o‘z navbatida, ichki valyuta bozorida beqarorlikka sabab bo‘lib, milliy valyuta devalvatsiyasiga ya’ni qadrsizlanishiga olib kelishi mumkin.

Qo‘shni davlatlar tajribasi yana bir bor ko‘rsatdiki, bu rejim har doim ham samarali ishlamaydi va katta miqdordagi oltin-valyuta zaxirasining ishlatilishiga olib kelishi mumkin.

Monetar targetlashda esa pul-kredit ko‘rsatkichlari – pul bazasi, pul massasi yoki boshqa ko‘rsatkichni ma’lum darajada ushlab turish orqali inflyasiya darajasini va umuman makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash e’tibor markazida bo‘ladi.

Hozirgi paytda bu rejimdan dunyoning aksariyat Markaziy banklari voz kechgan, sababi global iqtisodiyotda pul massasi bilan inflyasiya orasida doimiy aniq bog‘liqlik umuman yo‘q desak ham bo‘ladi. Chunki pul massasi bu hosila yoki natija, ya’ni ma’lum bir iqtisodiy jarayonlar natijasida aholi va tadbirkorlik sub’yektlarining hisobraqamlarida paydo bo‘lgan omonat va depozitlar miqdori hisoblanadi. Moliya bozorlarining globallashuvi jarayonida ham pul massasi u yoki bu tomonga keskin o‘zgarib turishi mumkin.

Xalqaro tajriba bozor iqtisodiyoti sharoitida pul-kredit siyosatini yuritishning samarali usullaridan biri inflyasion targetlash rejimi ekanligini ko‘rsatadi.

Bu dunyoda inflyasion targetlash rejimiga o‘tgan davlatlar soni tobora ortib borayotganligi bilan isbotlanmoqda. Hozirgi paytga kelib dunyoning 40 dan ortiq rivojlanayotgan va rivojlangan davlatlari inflyasion targetlash rejimiga o‘tgan.

Xususan, Rossiya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Armaniston, Ukraina singari MDH davlatlari ham oxirgi 5-6 yilda inflyasion targetlash rejimiga o‘tgan davlatlardan hisoblanishadi.

Inflyasion targetlash rejimining afzalliklari 2007-2009-yillardagi global moliyaviy-iqtisodiy inqiroz davrida hamda Yevropa inqirozi davrida yaqqol namoyon bo‘ldi. Inflyasion targetlash yo‘lini tanlagan iqtisodiyotlar inqirozdan oldingi davrga nisbatan biroz pastroq iqtisodiy o‘sish sur’atlariga erishgan bo‘lishsada, global moliyaviy-iqtisodiy inqirozdan
(2007-2009-yillar) katta iqtisodiy talofatlarsiz o‘tishga muvaffaq bo‘ldilar.

Buning sababi oddiy: inflyasion targetlashga o‘tgan davlatlarda muvofiqlashgan makroiqtisodiy siyosatning yuritilishidir. Ya’ni, inflyasion targetlash rejimiga o‘tishda har bir davlat tartibli makroiqtisodiy siyosat yuritadi:

1) kreditlar hajmi o‘sishi muvozanatli bo‘ladi;

2) makroprudensial nazorat bo‘yicha samarali choralar joriy etiladi. Ushbu ijobiy o‘zgarishlar mamlakatga tashqi inqiroz ta’sirlaridan nisbatan osonroq chiqish imkonini beradi;

3) fiskal holat belgilangan parametrlar doirasida bo‘ladi va pul-kredit siyosati bilan soliq-budjet siyosatining muvofiqligi ta’minlanadi.

Mazkur rejimda, inflyasiya bo‘yicha uzoq muddatli maqsadning bo‘lishi juda muhim. Sababi aholi va iqtisodiyotning boshqa sub’yektlari iste’mol va investitsiya qilish bo‘yicha qarorlarni qabul qilishda inflyasiyaning kelgusi maqsadli ko‘rsatkichlarini inobatga olishadi.

Inflyasion targetlash rejimida, birinchi navbatda, bozorda pulning narxi belgilanadi.

Markaziy bank o‘z operatsiyalari bilan pulning bozor narxini va shu orqali pulga bo‘lgan talab va taklifini tartibga solishi – inflyasion targetlash rejimining tub mohiyati hisoblanadi.

Bu bilan biz nima demoqchimiz: Bizda hozir pulning narxi samarali boshqarilmaydi, ma’lum miqdordagi puldan bir kun, bir hafta yoki bir yil foydalanish qancha turishini (foiz to‘lovini) aniq aytishimiz qiyin.

Shu nuqtai nazardan, endilikda Markaziy bank tomonidan pul bozorida bir kunlik, ikki haftalik va uzoq muddatlarga mo‘ljallangan doimiy operatsiyalar amalga oshiriladi.

Bundan asosiy maqsad Markaziy bank pulning bozor narxini to‘g‘ri belgilash orqali inflyasiya darajasiga samarali ta’sir ko‘rsatishi hisoblanadi.

Ushbu rejimda kommunikatsiya siyosatining, ya’ni jamoatchilik bilan aloqa kanalining o‘rni juda muhim hisoblanadi. Bunda, (ya’ni uzoq muddatli target e’lon qilinganidan keyin) eng muhim omil ushbu targetga erishishda keng jamoatchilikning ishonchini qozonish hisoblanadi.

Ya’ni, inflyasion targetlash bo‘yicha tajribali mutaxassislarning ta’biri bilan aytganda, Markaziy bank choralarining targetga erishish bo‘yicha ketma-ketligi yoki bosqichma-bosqich amalga oshirib borilayotganligi va bu bo‘yicha qilinayotgan ishlar va ularning natijasi bo‘yicha ko‘pchilikda aniq tasavvur va ma’lumot bo‘lishi kerak.

Yuqorida ta’kidlanganidek, inflyasion targetlash rejimiga o‘tish uchun 2 yildan ortiq tayyorgarlik ko‘rildi. 2017 yil sentyabr oyida Prezidentimizning Pul-kredit siyosatini yanada takomillashtirish borasida Qarorlarida inflyasion targetlash rejimiga o‘tishga tayyorgarlik ko‘rish vazifasi topshirilgan edi.

Bu borada qator ishlar amalga oshirildi. Xususan, Markaziy bankning tarkibiy tuzilmasi qayta ko‘rib chiqildi, yangi departamentlar tashkil qilindi, maroiqtisodiy prognozlash va tahlil salohiyatini oshirishga, kommunikatsiya siyosatini yangidan ishlab chiqishga e’tibor qaratildi.

Inflyasion targetlashga o‘tish orqali nimalarga erishamiz?

Birinchi navbatda, inflyasion targetlash rejimining samarali joriy etilishi iqtisodiyotda narxlar barqarorligiga va 2023 yilga qadar inflyasiyaning uzoq muddatli 5 foizlik maqsadli ko‘rsatkich atrofida bo‘lish imkonini beradi. Past darajadagi inflyasiya esa aholining turmush darajasini yaxshilash bilan birgalikda, iqtisodiyotda biznes va investitsion muhitni yaxshilaydi.

Shuningdek, narxlar barqarorligi aholining milliy valyutaga bo‘lgan ishonchini oshiradi va shu orqali iqtisodiyotda dollarlashuv darajasining pasayishiga hamda milliy iqtisodiyotga ichki va tashqi investitsiyalarning o‘sishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.

Biz ko‘p narsani oldindan ko‘ra olmaymiz. Ko‘p narsalar, xususan, tashqi iqtisodiy sharoitlarning o‘zgarishi, tashqi shoklar bizning nazoratimiz ostida emas. Lekin jamiyatda ishonch bo‘lishi kerakki, inflyasiya maqsadli ko‘rsatkichdan og‘gan taqdirda ham qisqa muddatda o‘z targetiga qaytadi. Sababi, makroiqtisodiy siyosat shunga asoslanib qurilgan bo‘ladi.

Nima uchun 5 foizlik target qo‘yilyapti?

Targetni har bir davlat o‘zi ma’lum bir omillarni hisobga olib belgilaydi. Buning biron joyda shuncha bo‘lsin deb aniq yozib qo‘yilgan qoidasi yo‘q. 2023-yilda 5 foizlik inflyasion targetga erishish bu – maqsad.

Biz maqsadli ko‘rsatkichni belgilashda bir nechta omillarni hisobga oldik.

Birinchi omil, bu hozirgi inflyasiyaning xususiyati, bugungi inflyasiya yuqorida ta’kidlaganidek ma’lum bir zaruriy islohotlarning natijasi. Bu vaqtinchalik ta’sirga ega bo‘lib bir-ikki yilda hammasi joyiga tushadi. Narxlarni erkinlashtirish jarayoni ham yakunlanadi. Undan keyin inflyasiyani yuqori bo‘lishiga kuchli yoki fundamental asos qolmaydi. Qolaversa, baland inflyasiyaga yo‘l qo‘yishga, haqqimiz ham yo‘q.

Inflyasiya tarkibida narxlari mavsumiylikka juda ta’sirchan bo‘lgan tovarlar narxlari ham barqarorlashadi. Misol uchun hozirgi paytda bizda meva va sabzavotlar narxlari yuqori mavsumiy tebranishga ega. Lekin, qishloq xo‘jaligini rivojlantirish va uni diversifikatsiya qilish, ayniqsa, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini saqlash va tashish sohasiga qilinayotgan investitsiyalar o‘z samarasini beradi va mazkur mahsulotlar narxlaridagi mavsumiylik pasayadi.

Bundan tashqari, oxirgi 2-2,5 yilda ko‘plab qishloq xo‘jaligi mahsulotlarimizning ichki narxlari qo‘shni davlatlar narxlariga moslashib bo‘ldi. Bu ham kelgusida narxlarning yuqori oshishiga asos yo‘qligini ko‘rsatadi.

Ikkinchi omil, inflyasiya bu iste’mol savatiga kirgan tovar va xizmatlar o‘rtacha narxlari oshishi, bunda hamma tovar va xizmatlar bir xilda oshmaydi. Qaysidir tovar narxi 1 foizga oshsa, boshqasi 10 foizga oshishi mumkin, lekin o‘rtacha oshish 5 foizdan oshmasligi kerak.

Agar biz targetni yuqoriroq qo‘ysak unda ma’lum bir tovarlar ayniqsa aholining kundalik iste’moli uchun zarur tovarlar narxi yanada baland oshishi mumkin va bunda targetdan xalqqa foyda bo‘lmay qoladi.

Shuningdek, ayrim bozorlardagi narxlarning yuqori o‘sish sur’atlari aholi va biznes vakillarining inflyasion kutilmalariga ta’sir etishi va natijada, yanada kengroq tovar guruhlari narxlarining o‘sishiga olib kelishi mumkin.

Inflyasiya 7-9 foizlik sharoitida nafaqat inflyasion kutilmalar, balki almashuv kursiga ham bosim kuchliroq bo‘ladi. Bu, o‘z navbatida, milliy valyutaga bo‘lgan ishonchning pasayishiga, uzoq muddatli resurslar taqchilligiga, ya’ni mavjud pul va kapital resurslarining noto‘g‘ri taqsimlanishiga olib keladi.

Uchinchi omil, xalqaro tajribada dunyoning rivojlangan davlatlari odatda inflyasiya bo‘yicha targetlarini 2 foiz qilib belgilangan bo‘lsa, rivojlanayotgan davlatlar 5 foiz va undan past qilib belgilangan. Bu borada ko‘plab tadqiqotlar o‘tkazilgan 5 foizlik inflyasiya rivojlanayotgan davlatlarda barqaror va sifatli iqtisodiy o‘sishni ta’minlash uchun maqbul hisoblanadi.

To‘rtinchi omil, aksariyat qo‘shni mamlakatlar bizning asosiy savdo hamkorlarimiz bo‘lgan davlatlardagi inflyasiya darajasi 5 foizdan yuqori emas. Misol uchun Rossiya Federatsiyasida
4 foizlik Qozog‘istonda 5 foizlik, Qirg‘izistonda 2 foizlik inflyasiya bo‘lganda, nima uchun bizda yuqori bo‘lishi kerak. Biz yuqori inflyasiya sharoitida xalqaro savdoda solishtirma ustunligimizni yo‘qotamiz, har doim almashuv kursimizga bosim saqlanib qoladi, inflyasion zanjirdan chiqib keta olmaymiz.       

Yuqorida sanab o‘tilgan omillarni kompleks tahlil qilib, inflyasiya bo‘yicha targetimiz 2023 yilga 5 foiz qilib belgilanmoqda.

2023 yilda targetga erishishning imkoniyati bormi?

Albatta bor, bu targetga erisha olamiz, lekin oson bo‘lmasligi ham tabiiy.

Buning uchun, eng avvalo, Prezidentimiz Farmonlarida va «Yo‘l xaritasi»da belgilab berilgan kompleks va tizimli vazifalarni o‘z vaqtida va samarali bajarishimiz zarur.

Bunda, har bir vazirlik va idoraga alohida topshiriqlar berilganki, hammasi bitta maqsad inflyasiyani pasaytirish va belgilangan 5 foizlik target darajaga olib tushishga yo‘naltiriladi.

Birinchi navbatda, Markaziy bank pul-kredit siyosatini yuritish mexanizmini tubdan o‘zgartiradi. Asosiy foiz stavkasi va foizlar koridori joriy qilinadi, pul bozorida doimiy operatsiyalarni amalga oshirish yo‘li bilan pulning haqiqiy narxini belgilaydi, inflyasiyaning joriy va prognoz ko‘rsatkichlaridan kelib chiqib asosiy foiz stavka darajasi yilda kamida 8 marta Markaziy bank Boshqaruvi yig‘ilishlarida muhokama qilinadi.

Shu o‘rinda, yuqorida ta’kidlanganidek, ommaviy axborot vositalarining roli ham juda muhim. Biz ochiq bo‘lishimiz kerak, har bir qilgan ishimizni, qabul qilgan qarorlarimizni aholimizga va tadbirkorlarimizga batafsil tushuntirib berishimiz kerak. Inflyasion targetlashda o‘zaro ishonch juda muhim rol o‘ynaydi.

Biz ochiq bo‘lsak, qabul qilinayotgan qaror nimaga asoslanganligi va qaysi maqsadlarni ko‘zlaganligini va bular ijrosining natijadorligini batafsil yoritib borsak, aholi va tadbirkorlarning bizga bo‘lgan ishonchi ortib boradi.

Mayli biz 5 foizlik targetga erishmaylik, amalda 5,2 foiz yoki 5,5 foiz bo‘lsin. Lekin biz qo‘shimcha chora-tadbir orqali inflyasiyani shu darajagacha pasaytirishimiz va buni jamoatchilikka to‘g‘ri yetkazib berishimiz ishonchni oshirish va inflyasion kutilmalarni jilovlash uchun o‘ta muhim hisoblanadi.

Markaziy bank faoliyati shaffofligining ortishi va faol kommunikatsiya siyosatining yuritilishi aholi va biznesning amalga oshirilayotgan islohotlarga bo‘lgan ishonchi ortadi, inflyasion kutilmalari belgilangan maqsad doirasida bo‘ladi.

2020 yil va 2021-2022 yillar davri uchun pul-kredit siyosati sohasida qanday asosiy yo‘nalishlar belgilab olinyapti va ularni shakllantirishda qanday makroiqtisodiy vazifa va omillar asos qilib olinganligi to‘g‘risida ma’lumot berishni ham lozim topdik.

Xususan, 2020 yildan boshlab pul-kredit siyosatini yuritishda mutlaqo yangi sharoit, ya’ni Inflyasion targetlash rejimiga o‘tiladi. Bunda inflyasiya darajasini 2021 yilda 10 foizgacha pasaytirish hamda 2023 yilda 5 foiz darajadagi doimiy inflyasion maqsad (target) belgilab olinmoqda.

Bunga erishishda qanday makroiqtisodiy (maqsadlar) oriyentirlar doirasida ishlashimiz kerak?

1) Iqtisodiyotga ajratiladigan kreditlar qoldig‘i YaIM nominal o‘sish darajasida bo‘ladi (valyuta o‘zgarishlarini hisobga olmaganda 2020-yilda 20-25 foizni tashkil etadi). Bu iqtisodiyotda pulga bo‘lgan talabni to‘liq qondirishga yetarli bo‘ladi. Chunki, imtiyozli kreditlash tartibi o‘zgartirilyapti. Kelgusi yildan boshlab imtiyozli kreditlar foiz stavkalari Markaziy bankning qayta moliyalashtirish stavkasi darajasida va 2021-yildan kompensatsiya mexanizmini qo‘llash orqali bozor foiz stavkalarida ajratiladi.

Bu, birinchi navbatda, iqtisodiyotda kreditga bo‘lgan noreal talabni qisqartirsa, ikkinchi tomondan, mavjud resurslardan samarali foydalanish imkoniyatini beradi. Boshqacha qilib aytganda, kelgusi yilda o‘zining barqaror pul tushumlariga ega bo‘lgan, iqtisodiy samaradorligi yuqori bo‘lgan loyihalar moliyalashtiriladi.

Bizning hisob-kitoblarimizga ko‘ra asosiy ssenariy bo‘yicha YaIMning yillik o‘sishi 2020 yilda 5,5 foizni tashkil etishi, 2021-2022-yillarda 5,5-5,8 foizgacha tezlashishi kutilmoqda.

2) Umumiy fiskal balans taqchilligi 2022-yilga qadar bosqichma-bosqich YaIMga nisbatan 1,5 foizgacha pasayib borishi maqsad qilingan.

Eng muhimi, asosiy ssenariy bo‘yicha yillik inflyasiya 2020-yil oxirida 12-13,5 foiz oralig‘ida bo‘lib, 2021-yilda bir xonali son darajasiga tushadi, 2023-yilda esa asosiy 5 foizlik targetiga erishadi.

Markaziy bank har qanday vaziyatda ham inflyasiyani pasaytirishni va past darajada ushlab turishni maqsad qilgan. Pul-kredit siyosatining 2020-2022-yillarga mo‘ljallangan asosiy yo‘nalishlarida ham shundan kelib chiqib, quyidagi vazifalar qo‘yilgan:

1) Markaziy bank operatsion mexanizmini takomillashtiriladi. Bank tizimi likvidliligini yanada samarali boshqarish maqsadida Markaziy bankning asosiy stavkasi, foiz koridori, likvidlilikni boshqarish instrumentlari (qisqa muddatli depozit va kredit operatsiyalari) muomalaga kiritiladi.

2) Ichki valyuta bozorini yanada rivojlantirish choralari ko‘riladi. Ilgari ta’kidlaganimizdek, valyuta kursi to‘la bozor mexanizmlari asosida shakllanayapti. Endi, tijorat banklarining valyuta bozoridagi faolligini yanada oshirish va bosqichma-bosqich Markaziy bank ishtirokisiz mustaqil savdolar olib borish tizimiga o‘tiladi. (2018-yilda – 21,4 foiz, 2019-yilda – 43,6 foiz)

Shuningdek, valyuta kursi bilan bog‘liq xatarlarni oldini olish uchun xalqaro amaliyotda keng qo‘llanilayotgan hosilaviy instrumentlarni (svop, opsion va fyucherslarni) joriy etish mo‘ljallangan.

3) Markaziy bankning tahliliy-prognozlash salohiyatini oshirish borasida. Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarni tahlil va prognoz qilish bo‘yicha zamonaviy modellarni ishlab chiqish joriy etiladi. Bu orqali, iqtisodiyotimizning holati va o‘rta muddatli rivojlanish istiqbollarini prognozlash imkoniyati vujudga keladi.

4) Aholi va tadbirkorlik sub’yektlarining inflyasion kutilmalarini o‘rganishni yo‘lga qo‘ydik. Buni yanada takomillashtiramiz. Biz uchun eng muhimi jamoatchilik fikri, iqtisodiyotda jamg‘arma va iste’mol hajmlarini, narxlarni belgilaydigan ular.

5) Kelgusi yillarda Markaziy bankning kommunikatsiya siyosatini tubdan takomillashtirish va ommaviy axborot vositalari bilan yanada faol ishlash choralari ko‘riladi.

Umuman olganda, kelgusi 3 yilda qilishimiz zarur bo‘lgan ishlar, vazifalar juda ko‘p. Ularni bosqichma-bosqich samarali amalga oshirishimiz inflyasiyani pasaytirish uchun juda muhim, — deya qayd etgan Markaziy bank raisi.