Buyuk Britaniya uzoq qonunchilik tarixiga ega qadimiy mamlakatlardan biridir. Britaniya huquq tizimi konservativ va pretsedentga asoslangan bo‘lib, mamlakatda hali ham bir necha asrlar oldin qabul qilingan qonunlar mavjud. Ularning aksariyati eskirgan va zamonaviy odamlar uchun kulgili tuyuladi, ammo ular hamon rasman o‘z kuchida turibdi. Buyuk Britaniyada chet elliklar tushunishi qiyin bo‘lgan g‘alati yangi qonunlar ham mavjud. Quyida sizni bir qator g‘ayrioddiy qonunlar bilan tanishtiramiz.

1. Buyuk Britaniyada politsiya xodimi, dengizchi yoki askarlar kiyimini ushbu kasbga aloqador bo‘lmagan kishilar tomonidan kiyilishi man etiladi. Harbiy kiyim kiyishni taqiqlash 1906-yilda qabul qilingan va 1996-yilda bu qoida politsiya xodimlariga ham tatbiq etilgan.

2. Katta yoki qadimiy shaharlarning ma’lum joylarida balkonlarda va derazalarning tashqarisida yuvilgan kirlarni osib qo‘yish taqiqlanadi. Bu derazalari ko‘chalarga qaragan uylar va kvartiralarga tegishli. Ulardagi kirlar me’morchilik ko‘rinishini buzishi mumkin. Qonun 1847-yilda qabul qilingan bo‘lib, qoidabuzarlik 1000 funt sterlinggacha jarima bilan jazolanadi.

3. Kunduzi sigir boqish man etiladi. Ertalab soat o‘ngacha va kechgi soat yettidan so‘ng sigir boqqan kishi jarimaga tortilmaydi. Shuningdek, yo‘llarni go‘ng bilan ifloslantirish taqiqlanadi. Qonun 1867-yilda qabul qilingan.

4. Birovni eshigini taqillatib qochish noqonuniy hisoblanadi. Qonun 1839-yilda qabul qilingan. Buyuk Britaniyaning aholisi o‘sha paytda mashhur bo‘lgan «Knock, Knock, Ginger» bolalar o‘yinidan charchagan. Bolalar doimo qo‘shnilarni aldab o‘ynashar — ular uylarni taqillatib, egalarining tinchligini buzgan holda qochib ketishgan. Parlament ma’lum bir maqsadsiz birovlarning uylarini taqillatib qochishni noqonuniy deya topgan.

5. Ritsar zirhini kiygan holda parlament binosiga kirish taqiqlanadi. Ushbu qonun bizning zamonamiz uchun kulgili tuyuladi, ammo u rasman amalda. Va u 1313-yilda mamlakatdagi siyosiy notinchlikdan keyin parlament a’zolarini himoya qilish uchun qabul qilingan. Zirh qurolga tenglashtirilgan, uni Parlamentga kirishdan oldin yechib tashlash kerak edi. Agar ritsar parlamentga zirh bilan kirgan bo‘lsa, u qirol Edvard II ga xiyonat qilganlikda ayblangan.

6. Qirolichani teskari shtampga yopishtirish taqiqlanadi. Ushbu noto‘g‘ri xatti-harakatlar qonuniy ravishda siyosiy xiyonat qilish bilan tenglashtiriladi. Shuningdek, Buyuk Britaniya monarxining biron bir rasmini yo‘q qila olmaysiz, bo‘yamaysiz, yirtib tashlash yoki buzish mumkin emas. Shunday qilib, mamlakatda banknotalarni yoqish, tangalarni egish yoki qirolichaning rasmi bo‘lgan markalarni yirtish taqiqlanadi. Rasmiy ravishda bunday jinoyat uchun qamoq jazosi qo‘llaniladi.

7. Kutubxonalarda qimor o‘ynash taqiqlanadi. 1898-yilda Buyuk Britaniyada kutubxonalarda o‘zni tutishi to‘g‘risidagi qonun qabul qilingan. Unga ko‘ra, o‘qish zallarida tinchlikni buzish — baland ovozda gapirish, qasam ichish, shuningdek, qimor o‘ynash yoki garov tikish taqiqlangan. Qonun Angliya va Uelsdagi barcha kutubxonalarga tatbiq etildi.

8. Kunduzi London ko‘chalarida gilam, ko‘rpacha, kiyim va latta qoqish taqiqlanadi. 1839-yilda Buyuk Britaniya parlamenti bunday ishlarga faqat erta tongda — soat 8 gacha ruxsat berilishi to‘g‘risida qaror qabul qilgan.

9. 1839 yildagi xuddi shu qonun odobsiz, odobsiz yoki kufrli qo‘shiqlarni jamoat joylarida kuylashni taqiqlagan. Shubhasiz, behayo so‘zlardan foydalanish, qasam ichish yoki haqorat qilish ham taqiqlangan. Qonun hozirda amalda ishlamaydi, aks holda barcha futbol ishqibozlari o‘yinlardan keyin jarimaga tortilishi kerak edi.

10. Xuddi o‘sha qonunga muvofiq shaharda varrak uchirish va muzda sirpanish man etiladi. Bu yo‘lovchilar harakatiga xalal berishi mumkin.

11. Dafn marosimidan keyin qabristonda uzoq vaqt turish mumkin emas. Ushbu shafqatsiz qonun dafn marosimining barcha ishtirokchilarini marhum dafn etilganidan keyin qisqa vaqt ichida qabristondan chiqib ketishini talab qiladi. 2015-yilda britaniyalik Frank Bleyds ushbu qonunni buzadi, u rafiqasining dafn marosimidan so‘ng darhol qabristondan chiqmagan. U qabr oldida 20 daqiqa turgan va natijada 160 funt jarimaga tortilgan.

12. Qo‘shnilarning bog‘idagi daraxt mevalaridan olish qonunan man etiladi. Agar daraxtning shoxi sizning bog‘ingizga qarab egilgan bo‘lsa ham, siz ushbu daraxt mevasidan uzishingiz mumkin emas. Mabodo daraxt shoxi sizga zarar yetkazadigan darajada bo‘lsa, daraxt shoxini kesishingiz mumkin, ammo shunda ham mevalariga tegishga haqqingiz yo‘q. Aks holda 1968-yilgi qonunga binoan siz jarima to‘lashingizga to‘g‘ri keladi.

13. Shotlandiyada kimdir so‘rasa, uyingizdagi hojatxonadan foydalanishga ruxsat berishingiz kerak. Bu qadimiy Shotlandiya mehmondo‘stlik to‘g‘risidagi qonun bo‘lib, u hech qachon parlament tomonidan rasman tasdiqlanmagan, ammo baribir o‘zgarmas va majburiy hisoblanadi.

14. Daventri shahrida it egalari yurish paytida o‘zlari bilan birga plastik najas sumkalarini olib yurishlari shart. Faqat bir muammo borki, siz ushbu sumkachalardan foydalanib, uyga qaytguningizcha sizni politsiya xodimi ko‘rib qolsa, siz jarimaga tortilishingiz mumkin.

Nuriddin Ziyo To‘raqulov