Андроид қурилмалар учун Xabar.uz мобил иловаси. Юклаб олиш ×

Улуғбек Орипов

Баъзан сукут ҳақиқатдан афзал бўлиши мумкин.

«Хумор». Ўзбекистонлик мигрант чол ҳикояси

«Хумор». Ўзбекистонлик мигрант чол ҳикояси

Фото:«Norma.uz»

Хуллас Иванжон болам, олтмишга кирган, олтита болани катта қилиб, уйли-жойли қилган чолдан хафа бўлма. Баъзан гапга чечан бўлиб кетаман. Кўнгил қурғур қишлоқни, кампиримни, болалар ва невараларни қўмсайди. Кўк чойни дамлаб, чорпояда ярим тунгача гурунглашишлар, тўй-маъракалардаги йиғин ва талотўпларнинг хумори тутади.

Нима қилайлик, фарзандларни дунёга келтирдик, палак ёздирдик, энди ўзини тутиб олишига ёрдам бериш учун сенинг совуқ ўлкангга ҳар йили келиб-кетаверамиз. Бу йил кенжа ўғилни уйлантирадиган, яна битта набирага томорқа олиб уй солишга ёрдам берадиганман... Сизлар қишлоқни ташлаб, шаҳарга қочяпсизлар, бизда қишлоқлар ҳам гавжум, тўғри саратонда ҳувиллайди, аммо қишда яна одам кўпаяди. Шу десанг, нуқул юртни эслаш, оддий қишлоқ одамлари ҳақида гапириш хумор қиляпти. Бир нос чеккулик вақт бўлсаям, тин олиб сенга ўзимиз томонлар ҳақида гапириб берайин.

Иван болам, бизнинг Қўрғонча қишлоғига баҳор ўзгача келади...

Йўқ, табиатнинг турфа хил товланиб, кўк кийиши ҳақида гапириб қулоғингни оғритмоқчи эмасман. Шундоқ ҳам баҳорнинг таърифини эшитавериб, кўравериб ўргангансан.

Кўклам кириши билан қишлоқ, буғдойзорга ошиққан чумоли галасидек бетоқатлана бошлайди. Ҳамманинг ўз дарди бор.

Кўпчиликнинг кўзига қулф уриб ўсаётган гуллар ҳам, бедазорнинг эгаллаган майда дарахтларга тирмашган навбаҳор ҳам кўринмайди. Тезроқ экинларни экиб олиб, дала ишларини енгиллаштириб, Россияга жўнаш керак.

Келиш олдидан бир гуруҳ ўспиринлар билан узум тагини юмшатишга бордим. Феълим шу, уйда ётиш, кўчада қартабозлик қилиш менга ёт. Кўчада мен қаторилар исқирт кўрпачани супачага ёйиб, кунбўйи қандай қарта ўйнашади билмайман. Ахир вақтни бекор сарфлаш ҳам увол эмасми, Иван болам?

Ишлашга борган ўспиринлар тушда нос чекиб, дам олиб турганимизда нима дейди: «Баҳор келиб, кунлар исий бошлагач, Россияга кетишнинг хумори тута бошлармиш!». Қаранг, носни, тамакини, ана борингки чойнинг хуморини эшитганман, аммо бунақа хуморни эшитмаган эканман. Шунда ўйлаб қолдим, наҳотки бутун бошли авлоднинг ёшлигини муҳожирлик ёзиғи ўғирлаган бўлса...

Кўпчилигининг юзида тоқатсизлик, тезроқ пул топса, билетини олиб сурса. Биз булар қатори вақти колхозда ишлагич эдик, баҳорда қирда ирғишлардик, пахтазордан чиқмасдик. Билмадим, билмадим...Телевизорга термулсанг нуқул ёшлар, ёшлар дейди. Наҳотки булар шунча имкониятни кўрмаяпти? Нега буларга ўқишнинг, ўз юртида ишлашнинг эмас, Россияга кетишнинг хумори тутади? Қайдам, мен ёши ўтаётган одам, бугунги ёшларнинг ўй-фикрларидан бехабардирман...

Иванжон, мен айрим ёшларнинг кўзларида умиддан кўра ишончсизликни, қолишдан кўра кетиш ҳиссини, илмдан кўра пул кетидан қувишга ҳаракатни, сабрдан кўра бетоқатликни, дадилликдан кўра эҳтиёткорлик ва хавфсирашни кўпроқ кўраман. Уларга ҳар қандай яхши нарса ҳақида гапиришни бошласанг, дарҳол салбий фикр билан қайириб ташлашга уринишади, ўқишга кир десанг адолатсизликни, ишла десанг етишмовчилик ва алдовни, ҳунар ўрганишга даъватда эса қадрсизликни пеш қилишади. Натижада «чиқиш эшиги» сенинг юртингга томон йўл бўлиб чиқади...

Ўзимнинг ўғилларим ҳам шундай. Билмадим биз қачон фурсатни бой бердик, фарзандларимиз фақат кўрганига, кўрганда ҳам қўли билан ушлаганига ишонадиган бўлиб қолди. Уларнинг шу ҳолга келишида биз иккиюзламачи катта авлоднинг ҳам ҳиссаси бор. Ёшлар катталарни бемалол айбласа бўлади: биз уларнинг кўз ўнгида ўзимиз айтган насиҳатда турмадик, оддий арақни ҳаром деб барибир ичавердик, порани ҳаром деб олавердик, янгилик киритайлик деб бақириб эскилик сарқитларига ўралашдик, ёшларга йўл берайлик деб, аслида улар йўлига тўғаноқ бўлдик, хуллас иккиюзламачилик қилдик. Ёшлар реалликни ёқтиради, алдовни, қизил гапларни ёқтирмайди. Эссиз шу ёшларнинг кўпчилиги сенинг юртингни гуллатяпти, Иван. Шунча ақл, шунча куч, шунча...

Буёғига ақлим ҳам, сабрим ҳам етмайди. Бир нос чеккулик эмас, бир ош пишгулик вақт ўтибди. Сен мижғовлигимга эътибор қилма. Бу йўқликка юз тутувчи нутқ, ҳеч кимга кераксиз нутқ. Оғиздан чиқади ва ҳавога учиб кетади...

Изоҳлар

Изоҳ қолдириш учун сайтда рўйхатдан ўтинг

Кириш

Ижтимоий тармоқлар орқали киринг