Ҳар йили 1 апрелда кўплаб мамлакатлар норасмий ҳазил байрамини нишонлайди. Бу кунда барча бир-бирлари билан ҳазил сценарийлар ўйлаб топишади ва ҳатто алдашади ҳам. Лекин бундан ҳеч ким хафа бўлмайди. Бошқаларга ҳазил қилиш анъанаси қандай бошланган?

Ирландлар бу байрамни Келт байрами, яъни ёзнинг бошланиши, деб билишади, ҳиндулар уни баҳорги Холи байрами билан, немислар эса апрель ойидаги алдамчи об-ҳаво ҳақидаги мақолларга боғлайдилар. Бироқ, байрамнинг келиб чиқиши ҳақида ягона тахмин йўқ.  

Кўпчилик 1 апрель куни ҳазил қилиш анъанаси Европанинг турли минтақаларида кенг тарқалган халқ баҳор байрамлари билан боғлиқ, деб ҳисоблашади. У пайтлари узоқ қишдан сўнг, илиқликнинг қайтиши маросим, байрамлар билан кутиб олинган. Яъни ўша куни хизматкорлар хўжайинга айланишган, одамлар ҳайвонларнинг ниқобларини кийишган, ёлғон гапиришга, майда ҳазил қилишга рухсат берилган. Жараён давомида юзага келган низолар ҳазил ва умумий кулги билан силлиқлаштирилган. Гўёки ҳар доимги тартибни бузиш ва тиклаш орқали баҳор – янгиланиш эълон қилинган.

Бу кунни баъзи жойда ахмоқлар куни ҳам деб аташади. Францияда 1 апрель куни ҳазилга ишонган одамга шундай ном берилган. Апрель аҳмоқлари куни француз календарини ислоҳ қилиш натижасида пайдо бўлган. Апрель ҳазиллари ҳақидаги биринчи ҳужжатли филм 16-асрга тўғри келади. Биринчи апрель ҳақида ҳатто шоирлар шеърлар ёзишган, спектакллар қўйилган.

Ҳозир ҳам биринчи апрель куни кўплаб Европа ва баъзи шарқ мамлакатларида нишонланади. Байрамнинг асосий анъанаси – ҳазиллар ва кулгу бўлиб, унда нафақат оддий одамлар, балки оммавий ахборот воситалари, блогерлар, катта ва кичик компаниялар, мусиқачилар, рассомлар, ёзувчилар мамнуният билан иштирок этадилар.

Ҳар йили 1 апрелда ижтимоий тармоқлар ва веб-сайтлар фойдаланувчиларни хурсанд қилиш учун дизайнини ўзгартиради, газета ва журналларда ҳажвий мақолалар чоп этилади, дўстлар эса бир-бирига ҳазил қиладилар, алдайдилар. Шу билан бирга ўзингизни ва атрофингиздагиларнинг кайфиятини кўтаришнинг ўзига хос усуллари бор. Шундай қилиб, французлар қоғоз балиқларни бир-бирларининг елкаларига ёпиштирадилар, инглизлар муваффақиятсизликка учрамаслик учун тушгача ҳазил қиладилар, AҚШда  мамлакатдаги энг аҳмоқ одамларнинг рейтингини тузадилар.

Энг машҳур апрель ҳазилларидан бири 1957 йилда ББC томонидан саҳналаштирилган. Янгиликларнинг бирида таҳририят Швейцариядаги бой спагетти – макарон ҳосили ҳақида айтиб ўтилади. Янгилик ишонарли чиқиши учун деҳқонларнинг дарахтлардан макарон юлаётган тасвирлари намойиш этилган. Шундан сўнг ББС студиясига мўъжизавий дарахт кўчатларини қаердан олиш ва унга қандай ғамхўрлик қилиш кераклигини билмоқчи бўлган минглаб одамлардан қўнғироқлар бўлди.

1962 йилда Швециянинг SVT телерадиокомпанияси оқ-қора телевизорни рангли телевизорга айлантиришнинг тезкор усулини томошабинлар билан баҳам кўрди. Тақдимотчи – ихтирочининг сўзларига кўра, бунда экран устидан нейлон пайпоқни тортиб олиш керак бўлган. Мато ёруғликнинг маълум бир тарзда йиғилишига олиб келади ва тасвирга ранг қўшади. Табиийки, лайфхак иш бермади. Ва ҳақиқий рангли телевизор мамлакатда  1970 йилда пайдо бўлди.

1988 йилда «Известия» нашри аргентиналик футболчи Диего Марадона «Спартак»га ўтиш бўйича музокаралар олиб бораётгани ва унга 6 миллион доллар таклиф қилишга тайёрлиги ҳақида хабар берган эди. Эртаси куни газета бу мақолани апрел ҳазили эканлигини эълон қилган.

1998 йилда Burger King USA Todayда янги чап қўл бургерини реклама қилди. Материалда унинг таркибида классик версиядаги каби ингредиентлар бўлиши, аммо мижозларга қулайлик яратиш учун улар 180 даражага айлантирилиши кўрсатилган. Эртаси куни бу хабар ҳазил эканлигини ҳақидаги ахборот чиқди. Шунга қарамай, минглаб америкаликлар ресторанга келиб, маҳсулотнинг «чап қўл» турини сўрашди.

Умуман олганда апрель ҳазиллари ўша куни барчага хушкайфият улашиш билан бирга содда одамларни яхшигина чув туширади.