Камроқ ўйинчоқлар – камроқ чалғитадиган нарсалардир.

Бу ҳақда болалар психологи Наталя Дербенева маълумот бермоқда.

Яқинда Хитойнинг Хандан шаҳрида ғайриодатий воқеа юз берди.

Ўзбекона тарбиянинг асосида оила шаъни ҳамма нарсадан юқори турарди. Унда онанинг алоҳида ўрни бор эди.

Афсуски, баъзи оналар қизини имкон қадар тезроқ узатишга ҳаракат қилади. Фарзандининг кўнглида қандай орзу-истаклари, мақсадлари борлиги билан қизиқмайди. Ўқиган, касб-ҳунари бор аёлларини ишлашига йўл бермаётган эркаклар ҳам бор.

Тонгни қандай қарши оламиз? Кўпчилик ҳали уйқу ҳазмидан халос бўлмаёқ, ярим тунгача ҳамроҳи бўлган ёнидаги телефонга илҳақ қўл чўзади. Кун шу ҳолда қарши олинади.

Бугун ахборот тайёрлаш ва тарқатишга монелик йўқ. Ахоборт олиш эркинлиги ва кафолатларини тартибга солувчи махсус қонун қабул қилинган ҳатто. Асосий шартлардан бири шуки, тарқатилаётганда ахборотда инсон шаъни ва қадр-қимматига дахл қилинмаслиги лозим.

«Умумий ўрта таълим муассасаларида «Тарбия» фанини босқичма-босқич амалиётга жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида» Ҳукумат қарори (422-сон, 06.07.2020 й.) қабул қилинди.

Энг ёмони, улар фақатгина меҳмон эмас, баъзи оилаларда тўлақонли ҳукмрон ҳам...

Бунда асосий муаммо онада. Кечаси қизи чиқиб кетса, она қандай қилиб билмаслиги мумкин? Яқинда 16 ёш қизнинг ҳомиладорлиги аниқланди. У 15 ёшда шу йўлга кирган, она билмадим, дейди елка қисиб. Бу жавобми?

«Мактабдаги мажлисга 34 нафар ўқувчининг олти нафар ота-онаси қатнашди». Йўл-йўлакай эшитганим икки онанинг гапларига қўшилмай илож йўқ. Ота-оналарнинг энг шошилмайдиган ва ҳафсаласизлик билан борадиган жойи мана шу ота-оналар мажлиси.

Кимдир замонавийликни гўзалликдан ахтарса, яна кимдир мана шундай бузғунчиликда тушунади. Бу ҳолатни айнан иккинчи тоифадагиларнинг «ташаббуси» дея айта оламиз. Хуш айтинчи, ҳаётда туйғулар ораси шунчалар яқинми?..   

Оммавий ахборот воситаларида содир этилаётган турли жиноятлар ҳақидаги хабарларни ўқиган кўплар айбдорни лаънатлаб, жабрланувчига раҳми келиши аниқ. Лекин, бундан на жиноятчилик бирон таъсир бор, на жабрланувчига бирон фойда?!

Аввал йўлакда жим кетаётган кекса аёлнинг бошига ахлат челагини кийдириб, мушт туширишганди. Кейин ижтимоий тармоқларда соҳибқирон бобомиз ҳайкалига (ҳатто бошига) ўтириб туширилган фотосуратлар пайдо бўлди. Энди эса трамвайдаги йўловчиларнинг юзига қандайдир суюқликни сепишибди.

Бу «тарбия машинаси» ҳалиям тўла куч билан ишлаб турибди.

Болакай қўшни хонага кўз қирини ташлади. Ишшайганча отасига қаради, отаси ҳам ўғлининг бу ҳаракатини тушунди шекилли чўнтагидан пул олиб узатди. Болакай пулни олиб отасини ачомлади: «Сиззи ўғлийиз бўламан». «Ҳа баракалла, энди мана шу ерда ўтирган амакиларингни бир сўкиб қўй». Болакай чучук тилда «боплаб» сўкди. Ўтирган эркаклар тиззасига шапатилаб кулди...

Бугун ҳамманинг оғзи полвон: катта-катта гапириб, ҳамма муаммоларда атрофдагиларни, сиёсатни, ҳукуматни, ўлганларни, қолганларни, палончиларни, пистончиларни айблаймиз. «Одамлар ундай, одамлар бундай» деймиз

Жамиятимиздаги муносабатларимиз тобора муаммоларга қоришиб бормоқда. Буларга ҳар ким ҳар хил сабабни кўрсатиши ва бу бўйича ижтимоий тармоқларда ёки юзма-юз ўз фикрини ҳимоялаб, соатлаб баҳслашиши мумкин. Бугун мана шу муаммоларни, ҳеч бўлмаганида, ёшларда йўқотиш йўлини таклиф қилмоқчиман.

Мактабда ҳамма ўқувчилар ақлий ёки жисмоний жиҳатдан тенг бўлмайди, бу реал ҳолат. Аммо жисмонан бақувват ўқувчиларнинг айрим, баъзан аксари кўп вақтини, керакли даврини нима билан ўтказиб қўяди, албатта, ё волейбол, ё футбол ёки яна қандайдир бошқа ортиқча машғулотларга берилиб кетиб бой бермоқда ва бу ҳеч кимга сирмас.

Баъзан вақт зиқлигидан нолиймиз. Биздан беш-ўн аср илгари яшаган аждодларимизнинг шам ёруғида уддалаган оламшумул кашфиётлари, яратган бебаҳо санъат асарларини ўрганишга ҳам вақт қурғур имкон бермайди.