Германия ташқи ишлар вазири вазифасини бажарувчи Анналена Бербок Венгрия ҳукуматининг Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳуни ҳибсга олишга доир ордер талабини бажармаганини танқид қилди.

Аввал хабар берганимиздек, Нетаняҳу 3 апрель куни Халқаро жиноят суди (ХЖС) берган ҳибс ордерига қарамай Венгрияга келди. Бу унинг Фаластиндаги қирғинлари ва жиноятлари сабаб қамоққа олиш тўғрисида ордер  чиқарилганидан бери Европага илк ташрифидир.

Германия ТИВ Анналена Бербок Европа Иттифоқи аъзоси бўлган Венгрия раҳбарияти ХЖС талабига қарши борганини халқаро ҳуқуқнинг поймол этилиши деб баҳолаган.

«Бу халқаро жиноят ҳуқуқи учун ёмон кундир. Европада ЕИнинг барча аъзолари риоя этиши лозим бўлган қоидалар ўрнатилган. Бу – Рим статути. Мен аввал ҳам кўп бора таъкидлаганимдек, Европада бирор бир шахс қонундан устун бўлмаслиги керак. Бу ҳуқуқнинг барча соҳаларига тааллуқли талабдир», – деган олмон бош дипломати.

Венгрия бош вазири Виктор Орбан маъмурияти ХЖС қарорини намойишкорона бузиш билан чекланмай, мамлакат мазкур тузилмадан чиқишини ҳам эълон қилди. Бу қарор Нетаняҳунинг Венгрияга ташрифи фонида қабул қилинди.

Венгрия 1999 йилда ХЖСнинг таъсис ҳужжатини имзолаган ва уни 2001 йилда ратификация қилган эди.

Исроил бош вазири Будапешт ҳукуматининг бу қарорини «жасоратли қадам» деб олқишлаган. Орбаннинг ўзи ХЖС сиёсийлашиб кетганини иддао қилган. 

Хабарингиз бор, 2024 йил 21 ноябрь куни Халқаро жиноят суди Ғазо секторида инсониятга қарши ва уруш жиноятлари содир этгани учун Исроил бош вазири Бинямин Нетаняҳу ва собиқ мудофаа вазири Йоав Галантни ҳибсга олишга ордер берди. Ушбу икки шахсга Ғазо секторидаги тинч аҳолини яшаш учун зарур бўлган сув, дори-дармон, озиқ-овқат, тиббий жиҳозлар, ёқилғи ва электр энергиясидан қасддан маҳрум қилиш айби ҳам илгари сурилган.

Халқаро жиноят суди – доимий асосда фаолият юритувчи юридик орган бўлиб, 1998 йил 17 июлда имзоланган Рим статутига асосан таъсис этилган. Маҳкама халқаро миқёсдаги оғир қилмишлар – геноцид, инсониятга қарши ва ҳарбий жиноятларни кўриб чиқади. Рим статутини имзолаган 123 давлат маҳкама ҳужжатларини бажаришга мажбур.

Исроилнинг энг яқин дўсти деб таърифланаётган Доналд Трамп президентликка киришганидан буён яҳудий давлати манфаатларини шартларсиз ҳимоя қилувчи бир қатор қарорлар қабул қилди. Жумладан, у Нетаняҳуни ҳибсга олишга ордер берган ХЖСга қарши санкция жорий қилди.

Инсон ҳуқуқларини байроқ қилган АҚШ томонидан глобал миқёсда адолатни таъминлашда муҳим ўрин тутиб келган ХЖСга жазо чоралари қўлланиши мисли кўрилмаган ҳолат деб баҳоланди. Кузатувчилар бу ҳол иккиюзламачилик ўлароқ баҳоланишидан огоҳлантирган.

Гап шундаки,  АҚШ раҳбарияти халқаро суд 2023 йил 17 март куни Россия президенти Владимир Путинни ҳибсга олишга ордер берганида бу қарорни биринчилардан бўлиб қўллаб-қувватлаган эди.

Халқаро маҳкама прокурори Карим Хонга кўра, Исроилнинг юқори рутбали амалдорларига нисбатан тергов олиб бориш пайти унга таҳдидлар бўлган, ҳатто амалдорлардан бири халқаро маҳкама Ғарб ва унинг иттифоқчилари учун эмас, балки «Африка ва Путин каби каллакесарлар учун тузилгани»ни уқтирган.