Буюк Британия узоқ қонунчилик тарихига эга қадимий мамлакатлардан биридир. Британия ҳуқуқ тизими консерватив ва прецедентга асосланган бўлиб, мамлакатда ҳали ҳам бир неча асрлар олдин қабул қилинган қонунлар мавжуд. Уларнинг аксарияти эскирган ва замонавий одамлар учун кулгили туюлади, аммо улар ҳамон расман ўз кучида турибди. Буюк Британияда чет элликлар тушуниши қийин бўлган ғалати янги қонунлар ҳам мавжуд. Қуйида сизни бир қатор ғайриоддий қонунлар билан таништирамиз.

1. Буюк Британияда полиция ходими, денгизчи ёки аскарлар кийимини ушбу касбга алоқадор бўлмаган кишилар томонидан кийилиши ман этилади. Ҳарбий кийим кийишни тақиқлаш 1906 йилда қабул қилинган ва 1996 йилда бу қоида полиция ходимларига ҳам татбиқ этилган.

2. Катта ёки қадимий шаҳарларнинг маълум жойларида балконларда ва деразаларнинг ташқарисида ювилган кирларни осиб қўйиш тақиқланади. Бу деразалари кўчаларга қараган уйлар ва квартираларга тегишли. Улардаги кирлар меъморчилик кўринишини бузиши мумкин. Қонун 1847 йилда қабул қилинган бўлиб, қоидабузарлик 1000 фунт стерлинггача жарима билан жазоланади.

3. Кундузи сигир боқиш ман этилади. Эрталаб соат ўнгача ва кечги соат еттидан сўнг сигир боққан киши жаримага тортилмайди. Шунингдек, йўлларни гўнг билан ифлослантириш тақиқланади. Қонун 1867 йилда қабул қилинган.

4. Бировни эшигини тақиллатиб қочиш ноқонуний ҳисобланади. Қонун 1839 йилда қабул қилинган. Буюк Британиянинг аҳолиси ўша пайтда машҳур бўлган «Knock, Knock, Ginger» болалар ўйинидан чарчаган. Болалар доимо қўшниларни алдаб ўйнашар — улар уйларни тақиллатиб, эгаларининг тинчлигини бузган ҳолда қочиб кетишган. Парламент маълум бир мақсадсиз бировларнинг уйларини тақиллатиб қочишни ноқонуний дея топган.

5. Рицар зирҳини кийган ҳолда парламент биносига кириш тақиқланади. Ушбу қонун бизнинг замонамиз учун кулгили туюлади, аммо у расман амалда. Ва у 1313 йилда мамлакатдаги сиёсий нотинчликдан кейин парламент аъзоларини ҳимоя қилиш учун қабул қилинган. Зирҳ қуролга тенглаштирилган, уни Парламентга киришдан олдин ечиб ташлаш керак эди. Агар рицар парламентга зирҳ билан кирган бўлса, у қирол Эдвард II га хиёнат қилганликда айбланган.

6. Қироличани тескари штампга ёпиштириш тақиқланади. Ушбу нотўғри хатти-ҳаракатлар қонуний равишда сиёсий хиёнат қилиш билан тенглаштирилади. Шунингдек, Буюк Британия монархининг бирон бир расмини йўқ қила олмайсиз, бўямайсиз, йиртиб ташлаш ёки бузиш мумкин эмас. Шундай қилиб, мамлакатда банкноталарни ёқиш, тангаларни эгиш ёки қироличанинг расми бўлган маркаларни йиртиш тақиқланади. Расмий равишда бундай жиноят учун қамоқ жазоси қўлланилади.

7. Кутубхоналарда қимор ўйнаш тақиқланади. 1898 йилда Буюк Британияда кутубхоналарда ўзни тутиши тўғрисидаги қонун қабул қилинган. Унга кўра, ўқиш залларида тинчликни бузиш — баланд овозда гапириш, қасам ичиш, шунингдек, қимор ўйнаш ёки гаров тикиш тақиқланган. Қонун Англия ва Уэльсдаги барча кутубхоналарга татбиқ этилди.

8. Кундузи Лондон кўчаларида гилам, кўрпача, кийим ва латта қоқиш тақиқланади. 1839 йилда Буюк Британия парламенти бундай ишларга фақат эрта тонгда — соат 8 гача рухсат берилиши тўғрисида қарор қабул қилган.

9. 1839 йилдаги худди шу қонун одобсиз, одобсиз ёки куфрли қўшиқларни жамоат жойларида куйлашни тақиқлаган. Шубҳасиз, беҳаё сўзлардан фойдаланиш, қасам ичиш ёки ҳақорат қилиш ҳам тақиқланган. Қонун ҳозирда амалда ишламайди, акс ҳолда барча футбол ишқибозлари ўйинлардан кейин жаримага тортилиши керак эди.

10. Худди ўша қонунга мувофиқ шаҳарда варрак учириш ва музда сирпаниш ман этилади. Бу йўловчилар ҳаракатига халал бериши мумкин.

11. Дафн маросимидан кейин қабристонда узоқ вақт туриш мумкин эмас. Ушбу шафқатсиз қонун дафн маросимининг барча иштирокчиларини марҳум дафн этилганидан кейин қисқа вақт ичида қабристондан чиқиб кетишини талаб қилади. 2015 йилда британиялик Франк Блейдс ушбу қонунни бузади, у рафиқасининг дафн маросимидан сўнг дарҳол қабристондан чиқмаган. У қабр олдида 20 дақиқа турган ва натижада 160 фунт жаримага тортилган.

12. Қўшниларнинг боғидаги дарахт меваларидан олиш қонунан ман этилади. Агар дарахтнинг шохи сизнинг боғингизга қараб эгилган бўлса ҳам, сиз ушбу дарахт мевасидан узишингиз мумкин эмас. Мабодо дарахт шохи сизга зарар етказадиган даражада бўлса, дарахт шохини кесишингиз мумкин, аммо шунда ҳам меваларига тегишга ҳаққингиз йўқ. Акс ҳолда 1968 йилги қонунга биноан сиз жарима тўлашингизга тўғри келади.

13. Шотландияда кимдир сўраса, уйингиздаги ҳожатхонадан фойдаланишга рухсат беришингиз керак. Бу қадимий Шотландия меҳмондўстлик тўғрисидаги қонун бўлиб, у ҳеч қачон парламент томонидан расман тасдиқланмаган, аммо барибир ўзгармас ва мажбурий ҳисобланади.

14. Давентри шаҳрида ит эгалари юриш пайтида ўзлари билан бирга пластик нажас сумкаларини олиб юришлари шарт. Фақат бир муаммо борки, сиз ушбу сумкачалардан фойдаланиб, уйга қайтгунингизча сизни полиция ходими кўриб қолса, сиз жаримага тортилишингиз мумкин.

Нуриддин Зиё Тўрақулов