Deutsche Bank’нинг дунё бўйлаб 67 та, жумладан, Европадаги 28 та шаҳарни ўз ичига олган «Жаҳон нархлари харитаси» ҳисоботига кўра, 2025 йилда асосий коммунал харажатлар қитъаларда сезиларли даражада бир-биридан фарқ қилади.

Ҳисоботда коммунал тўловлар нархлари бир ой учун – электр энергияси, иситиш, совутиш, сув ва 85 м2 хонадон учун чиқинди хизматини ўз ичига олади.

Қайд этилишича, коммунал хизматлар учун дунёдаги энг қиммат 20 та шаҳарнинг деярли барчаси Европа қитъасида жойлашган. «Йигирматалик»ка Европага кирмаган иккита шаҳаргина кирган.

Хўш, қайси шаҳарларда энг юқори ва энг паст тўловлар бор? Евроҳудудда бўлмаган йирик шаҳарлар ҳақида нима дейиш мумкин?

Германия энг қиммат давлат

Умуман олганда, коммунал тўловлар Қоҳирадаги 24 евродан Мюнхендаги 370 еврогача ўзгариб туради. Европада бу борада энг арзон шаҳар Истанбул бўлиб, у ерда коммунал хизматлар атиги 68 евро туради. Евроиттифоқда эса энг арзони Хелсинки (115 евро).

Учинчи ва тўртинчи ўринларни Германиянинг иккита шаҳри (Берлин ва Франкфурт) эгаллаган. Шундай қилиб, Германия асосий коммунал харажатлар бўйича энг қиммат мамлакат бўлиб, жумладан, Франкфурт аҳолиси ўртача 339 евро, Берлинда эса 333 евро тўлайди.

Эдинбург – иккинчи

Эдинбург асосий коммунал хизматлар қиммат бўлган Европадаги иккинчи энг қиммат шаҳардир. У ерда шаҳар аҳолиси ойига ўртача 346 евро тўлайди. Буюк Британиянинг бошқа шаҳарлари ҳам юқори нархлари билан ажралиб туради. Лондон еттинчи, Бирмингем эса ўн биринчи ўринда. Лондонда асосий коммунал хизматлар 295 евро, Бирмингемда эса 270 евро туради.

Энг қиммат шаҳарлар ўнлигига, шунингдек, Варшава – 327 евро, Вена – 304 евро, Прага – 286 евро, Амстердам – 275 евро ва Осло – 271 евро киради.

Европадан ташқари «йигирматалик»ка кирган иккита шаҳар – Тел-Авив (12-ўрин, 245 евро) ва Гонконг (19-ўрин, 211 евро).

Энг арзон коммунал хизматлар қаерда?

Истанбул (68 евро) ва Хелсинкидан (115 евро) кейин энг арзон коммунал хизматлар Будапешт ва Лиссабонда (135 евро), улардан кейинги ўринларни Барселона (170 евро) ва Мадрид (180 евро) эгаллаган.

Шунингдек, Афина (197 евро) ва Копенгагендаги (182 евро) ўртача асосий коммунал тўловлари ҳам 200 евродан паст. Италияда коммунал хизматлар нархи 200 евро атрофида бўлиб, жумладан, Миланда 200 евро ва Римда 202 евро.

Умуман олганда, коммунал хизматлар нархи Шимолий ва Ғарбий Европада юқори, Марказий, Шарқий ва Жанубий Европанинг баъзи қисмларида камроқ.

Сан-Франциско АҚШнинг ушбу рўйхатдаги энг қиммат шаҳри бўлиб, коммунал тўловлар еврода 202 еврони ташкил қилади. Нью-Йоркда эса ўртача 181 евро.

Токиода коммунал хизматлар ўртача 151 евро туради. Торонтода улар 107 евро, Пекинда эса атиги 52 евро.

Охирги беш йилда коммунал хизматлар қанчага ошди?

Сўнгги беш йил ичида, 2020 йилдан 2025 йилгача, кўплаб Европа шаҳарларида ойлик асосий коммунал харажатлар сезиларли даражада ошди. Рўйхатда 176 фоизлик ўсиш билан Стокголм биринчи ўринни эгаллаган бўлса, 133 фоизлик ўсиш билан яна бир Скандинавия шаҳри Осло учинчи ўринда.

Яна бир қатор шаҳарлар ҳам 90 фоиздан ортиқ ўсишни бошдан кечирди: Варшава (112 фоиз), Брюссел (97 фоиз), Бирмингем (96 фоиз) ва Эдинбург (93 фоиз).

Немис шаҳарларида ойлик асосий коммунал тўловлар тахминан 50 фоизга ошди, шундоқ ҳам бу ерда аҳоли Европадаги энг юқори тўловларни тўлайди.

Европада Копенгаген (-7 фоиз) ва Будапешт (-6 фоиз) бу давр мобайнида коммунал тўловлар еврода пасайган ягона иккита шаҳардир.

Қайси шаҳарлар иш ҳақи улуши сифатида коммунал хизматларга кўпроқ пул сарфлайди?

Асосий коммунал хизматларга сарфланган ўртача маблағнинг иш ҳақларидаги улуши Евроҳудуднинг турли жойларида турлича фарқ қилади. Бу, масалн Женевада атиги 3,2 фоиз ва Цюрихда 3,3 фоиздан Афинада 18,8 фоиз ҳамда Варшавада 17,6 фоизгача кузатилади.

Барча шаҳарлар орасида коммунал хизматлар учун соф иш ҳақининг энг паст улуши Монреалда (2,6 фоиз) ва энг юқори кўрсаткич Манилада (25,9 фоиз) тўғри келади, бу ерда даромаднинг чорак қисмидан кўпроғи асосий коммунал хизматларга сарфланади.

Европада бу кўрсаткич бир қатор мамлакатларда 9-10 фоиз атрофида. Ушбу акцияларга нафақат коммунал хизматларнинг нархи, балки даромад даражаси ҳам таъсир қилади.

Европада 2025 йилда энг юқори ўртача ойлик соф иш ҳақи Швейцария шаҳарларида қайд этилган: Женевада 7 307 евро ва Цюрихда 7 127 евро. Энг паст ўртача иш ҳақи Истанбулда – 855 евро, Афинада эса – 1 044 евро.

Шунингдек, Шимолий ва Ғарбий Европа шаҳарлари аҳолиси юқори маош олади. Ҳисоботга кўра, Люксембург, Амстердам, Копенгаген ва Франкфуртда соф маошлар 4000 евродан юқори.

Euronews Business электр нархлари ҳақидаги мақолалар чоп этиб, Европадаги электр ва газ нархлари нега жуда фарқ қилишини батафсил кўриб чиқади. Бунинг сабаблари энергия манбалари, нарх стратегияси, субсидиялар ва қўллаб-қувватлаш чоралари - буларнинг барчаси коммунал хизматлар нархларининг шаклланишига таъсир қилади. Россиянинг Украинага бостириб кириши ҳам Европадаги энергия нархига сезиларли таъсир кўрсатди.