Хитой санкция чораларига қарамай, Россияга яширин равишда ҳарбий дронлар учун двигатель етказиб беришда давом этмоқда.

Reuters агентлиги ўз манбаларига таяниб хабар беришича, Россия Хитой двигателлари ёрдамида “Гарпия-А1” русумли камикадзе дронларни ишлаб чиқармоқда.

Санкциялардан қочиш мақсадида двигателлар сохта компаниялар орқали “cаноат музлаткичлари учун эҳтиёт қисм” сифатида сотилмоқда.

Хитой двигателлари ўрнатилган дронлар Россиянинг “Алмаз-Антей” давлат концерни назоратидаги “Купол” электромеханика заводида ишлаб чиқарилмоқда.

Reuters агентлигига кўра, Ижевск шаҳрида фаолият юритиб келаётган ушбу завод 2024 йил октябрь ойида АҚШ ва Европа Иттифоқи томонидан жорий этилган санкцияга қарамай, Хитой кўмагида ишлаб чиқариш ҳажмини оширишга муваффақ бўлган.

“Купол” заводи Россия мудофаа вазирлиги билан 6000 дона дрон етказиш бўйича шартнома имзолаган. Апрель ойида 1500 та дрон етказиб берилган. Ушбу завод 2024 йил мобайнида Россия армияси 2000 дона учувчисиз жанговар қурилма тайёрлаган бўлиб, улар Украина урушида қўлланган.

Ўтган йил сентябрь ойида “Купол” заводи Хитойнинг “Xiamen Limbach Aviation Engine” компанияси двигателлари ёрдамида “Гарпия” русумли дронлар ишлаб чиқараётгани хабар қилинган эди. Бир ой ўтиб, Вашингтон ва Брюссель Россияга дрон ишлаб чиқаришда кўмак бераётган бир қатор ширкатлар, жумладан, “Xiamen Limbach Aviation Engine”га молиявий чеклов жорий этган эди.

Санкциядан кейин Хитойнинг бошқа ширкати (“Beijing Xichao International Technology and Trade”) Россияга тақиқланган товарни етказиб келаётгани айтилмоқда.

Хитой ташқи ишлар вазирлиги Reuters сўровига жавобан Россия дронлари учун деталлар экспорт қилинаётганидан бехабар экани, Пекин халқаро мажбуриятларига биноан санкцияга тушган товарларни етказиш жараёнини назорат қилишини билдирган.

Хитойнинг Россияга ҳарбий жабҳада эҳтимолий кўмаги масаласи кўпдан буён муҳокама қилинмоқда.

Аввалроқ Bloomberg агентлиги Пекин Москвага ҳарбий нишонлар учун разведка маълумотлари, ҳарбий саноат учун микроэлектроника, танк ишлаб чиқариш учун керакли дастгоҳлар ва ракета ёнилғиси етказаётгани ҳақида таҳлилий материал чоп этганди.

Хитой расмийлари на Россия, на Украинага қурол сотмаслиги, бу борада мамлакат бетараф мақомда эканини таъкидлаган.

Уруш туфайли катта сиёсий ва иқтисодий босимга учраган Россия раҳбарияти Хитой кўмаги ва дастагига умид қилмоқда. Аммо ҳозирги вазиятда “айиқ” ва “панда” ўртасида кучлар нисбати тенг эмас. Бу эса Пекинга Москва олдига янада кўпроқ шартлар қўйиш имконини бераётгани айтилмоқда.

Аввал хабар берганимиздек, урушнинг илк ойларидаёқ ўзбекистонлик иқтисодчи, Висконсин университети бизнес мактаби докторанти Беҳзод Ҳошимов санкциялар ортидан Россиянинг Хитойга қарамлиги ортишини башорат қилган эди.

Айрим экспертлар Россия де факто Хитойнинг вассалига айланмоқда деб ҳисоблайди.